Kirkjuritið - 01.07.1947, Side 60

240
Benjamín Kristjánsson:
Júlí-Okt,
us Kálfsson um 12 mánuði til að kenna þar „bræðrum
og lderkum“, og tóku margir mikinn þrifnað af lians
læringu. Varð Laurenlius þó að Iirökklast þaðan burt
að þeim tíma liðnum fyrir ofstopa síra Koðrans Hrana-
sonar á Grenjaðarstað, sem erkibiskup hafði skipað
aðstoðarmann Jörundar Hólabiskups i elli bans, og var
óðfús til valdanna. Nokkru seinna varð Bergur Sokka-
son ábóti á Munkaþverá (1325—’34 og 1348—’50), og er
mjög rómaður lderkdómur lians eins og áður er sagl.
Af lielgra manna sögum eftir hann þeklcja menn nú
ekki aðrar með vissu en Nikulásarsögu, og ekki þykir
nútímamönnum hún með jafnmikilli snilld og síra Ein-
ari Hafliðasyni. En sjálfsagt hefir Bergur þó verið lærð-
ur vel eftir þeirrar tíðar liætti og líklegur til að liafa
verið dugandi kennari. Enn má nefna Árna Jónsson
ábóta á Munkaþverá (1370—’79). Hann var skáld golt
og hefir ort snjalla drápu um Guðmund biskup Arason.
Á 15. og 16. öld voru þeir feðgarnir Einar Isleifsson,
l)ellislausi, (1435—’87) og Finnbogi Einarsson (1517—
1532) ábótar þar. Þeir voru taldir latínulærðustu lderk-
ar landsins á sinum tíma og liafa lialdið skóla í klaustr-
inu, enda eru lil bréf er votta, að þeir hafi tekið prest-
linga til kennslu1). Ekki er ósennilegt að eitthvað af
því mikla jarðagóssi, sem Einar ábóti kom undir klaustr-
ið, sé þannig til komið, að ])að bafi verið goldið í kennslu-
laun. Kennt hefir Einar ábóti Benediktsson (1494—1525)
Jóni biskupi Arasyni til prests. Segir svo í liinu latneska
sögubroti af Jóni biskupi frá því um 1600, að Einar þessi
bafi þá barl nær einn kunnað latínu í Hólabiskupsdæmi,
en á Suðurlandi Sigvarður ábóti (Halldórsson), en þar
er vitanlega allmjög málum blandað og ruglað saman
þeim nöfnum: Einari Isleifssyni og Einari Benedikts-
syni ábótum. En líklegt er að Einar Benidiktsson liafi
og haldið skóla og eru til bréf, sem votta, að hann hafi
B Bisk. II, 657—658; D.I. V, 459.