Eimreiðin - 01.10.1937, Síða 34

378
ÞRÍR MEGINÞÆTTIR
EIMREIÐIN'
lialdisi við, þá er það fyrir þá sök, að þær liafa liaft gildi í
lífsbaráttunni, þar sem þær hafa verið reyndar öldum sarnan
og orðið að keppa við margar aðrar stofnanir, sem nú eru
liorfnar. Vér liöfum farið að rannsaka stofnanirnar til þess
að sjá, lwersvegna þær hafa haldist við. Vér höfum komist í
skilning um það, að ef vér ætlum að afnema gamla stofnun,
eins og t. d. hernað, þá er ekki líklegt að oss takist það
blátt áfram með því að óska að hann hverfi, eða jafnvel
með neinum friðarprédikunum. I3að er því að eins líklegt
að oss takist það, að skilyrðin, sem gáfu hernaðinum gildi
í lífsbaráttunni, hafi verið burt numin eða geti orðið það.
Slofnun þjóðabandalagsins, heimsdómstólsins og því um líks,
miðaði þess vegna einmill að því að nema burt að minsta
kosti sum af þessum skilyrðum. En að minni liyggju er
hernaðurinn nú á leiðinni að Iíða undir lok, einkum vegna
ósleitilegra framfara í vísindunum, sem mestan eiga þátt 1
þvi að snúa orku manna og áhuga frá hernaði til friðsam-
legra starfa. Hernaður hverfur, líkt og dínosárinn, þegar þær
breytingar eru orðnar á ástandinu í heiminum, að hano
missir gildi silt í lífsbaráttunni. Þessar hreytingar eiga meðal
annars rót sína i því, að nú má nálega á svipstundu ná sam-
bandi um allan heim, en það liefur í för með sér milcla hvöt
til alþjóðaviðskifta og þar með skilning á því, að hver er
öðrum liáður og að nauðsyn er á alþjóðasamkomulagi.
Vegna þess, að þessi þróunarhugmynd er orðin inngróin
mannlegri hugsun, höfum vér látið oss skiljast, að slík
stofnun sem trúarbrögðin hefur ekki og getur ekki verið ó-
umbreytanleg, að svo miklu leyti sem þau reyna að skilja
guð, sem felur í sér allieim frumeindanna og Ijósvakans og
andans og hugmyndanna og skyldunnar og vitsins, heldur
að trúarbrögðin liafa sífelt verið að breytast, eflir því sem
þekking manna óx, og að þau munu halda áfram að þrosk-
ast með vaxandi þekkingu manna.
Ég hef þá vikið að mesta og augljósasta skerfinum, sem
trúin hefur lagt til mannlegra framfara, og að tveimur ein-
kennilegustu og merkustu þáttunum, sem vísindin liafa lafi1
til þeirra, og vér getum nú spurt, livernig sambandið se
milli þessa tvenns. Svarið er augljóst. Heimur vísindanna,