Eimreiðin - 01.07.1940, Síða 16

216
ANDVÖKUR HINAR NÝJU
eimreiðin
langbezt haldið sér uppi í lífsbaráttunni, og lcveðja hennar
hafi verið gull og gæfa á vegi sínum. Mér finst einhvernveg-
inn að þessi hugsunarháttur hafi hvergi átt eins djúpar rætur
á jörðunni eins og meðal íslenzkra kynslóða i ríki hinna þöglu
og naumgjöfulu fjalla. Því færra sem verðmætt bar að hönd-
um, því stærra varð það í minningunni. Vera má að þessi
heilagi eiginleiki sé að gufa upp í menningu nútímans, eða
jafnvel orðinn að ódygð. En Stephan G. Stephansson hefur
reyfað hann eilífri birtu sinna snildarlegustu ljóða.
III.
Kvæðunum í hinu nýja úrvali af Andvökum er skift eftir
efni í 8 flokka, og gerir það bókina glöggvari til yfirlits, að
svo miklu leyti sem kvæði Stephans rúmast innan sérstakra
takmarka. í fyrstu fimm flokkana er auðvalið: Heimalandið,
Úr sögnum og sögum, Fósturlandið, Á ferð og flugi og Sani-
ferðamenn. Um síðari flokkana þrjá gegnir öðru máli, en þeir
eru: Einyrkinn, Heimsborgarinn og Tíundir. Að skilgreina
þessi kvæði hefur jafnvel vafist fyrir Sigurði Nordal. Orsökin
er sú, að einyrkinn og heimsborgarinn eru mjög oft samferða
í ljóðum Stephans og vant að sjá hvor hefur stærri hlut. Sama
er að segja um trúmanninn og efasemdamanninn. Kvæðið
André Courmont er gott dæmi þess, hve torvelt er að marka
Stephani bás. Það stendur hér meðal samferðamanna eins og
vera ber, án nokkurs tillits til efnis. Hinsvegar eru fá ljóð
þessa víðskygna anda með meiri heimsborgarabrag:
Fundið hafðir þetta þú! Og ætíð
sterkur grunur lék mér á um æfi,
menska menn að allar þjóðir ættu,
hugumlíka, hjartaskilda, þó að
móðurmál og föðurland svo fjariægt
að þær skildi, að menn vissu, að liefði ei
þeirra milli nokkur ferja farið.
Hjá þér sýndist enginn fjörður orðinn
milli hafna liirðmannsins og smalans,
milli hafna háskólans og selsins.
(Úrvalið, 195.)
í þriðja lagi fjallar þetta kvæði um flóknustu rök lífs og
dauða og gæti því engu síður átt heima í Tíundum. í þessunt