Tímarit lögfræðinga - 01.10.1953, Blaðsíða 40

230
Slcottulœlcningar í íslenzkum lögum.
ings, með því að þeim mönnum, sem aflað hafi sér góðrar
þekkingar (udmærket kundskab) í læknisfræðum, er gefið
fyrirheit um lækningaleyfi hjá inu danska kancellí, ef
amtmaður og læknir votti um þekkingu þeirra og lækn-
ingar. Hafa allmargir hér fengið lækningaleyfi, eftir at-
vikum takmarkað bæði um staðrými og læknisaðgerðir.
Meðan erindisbréfið 19. maí 1760 og 5. gr. tilsk. 5. sept.
1794 giltu dæmdi landsyfirdómur (1822) mál á hendur
manni fyrir lausamennsku og skottulækningar — yfir-
dómur nefndi skottulækna „hlaupalækna" — þannig, að
skottulækningarnar voru einungis látnar verka til þyng-
ingar refsingu fyrir lausamennsku, enda bæði brotin nefnd
„pólitíbrot".1) Það er auðséð, að yfirdómur vill hér mjög
hliðra sér Iijá að dæma refsingu fyrir skottulækningar,
þegar enginn skaði af þeim er sannaður, enda segir hann
tilskipun 5. sept. 1794 eiginlega ekki gefna Islandi, og að
hér verði menn í læknisfræðinni og eftir öllum lands-
háttum að bjargast við ólærða menn til sjúkragæzlu.
E. Tilslc. 179U og erindisbréf 182U.
í erindisbréfi landlæknis 15. febr. 1824, 32. gr., og er-
indisbréfi héraðslækna s. d., 31. gr., eru enn fyrirmæli
um skottulækna („kvaksalvere"). Er það brýnt fyrir land-
lækni og héraðslæknum, að láta ekki aðra en þá, sem
lækningaleyfi hafa, óátalið fást við lækningar, „hvor og
naar en læge lcan liaves". Með þessum orðum er sleginn
varnagli. Læknum er ekki slcylt að kæra leikmenn, sem
lækningum sinna, ef engan lækni hefur verið að fá. Og
með sama hætti leit landsyfirdómur 1843 á, þegar sjúk-
lingur leitaði til ólærðs læknis, eftir það að hann hafði
árangurslaust leitað embættislæknis síns.2) Landsyfir-
dómur sýnist hafa haft milda hneigð til þess að sýkna
alla þá, sem veitt hafi sjúldingum sínum einhverja meina-
bót eða jafnvel þá, sem engan skaða hafi gert þeim. Hann
1) Dómasafn (Sögufél.) II. 328.
-) Lanósyfird. (Sögufél.) V. 369.