Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.10.1953, Blaðsíða 18

Tímarit lögfræðinga - 01.10.1953, Blaðsíða 18
208 Járniö á Dynslcógafjöru og málaferli um ]>aö. Þeir, sem slík lönd höfðu numið, fluttust þá brott og námu lönd annars staðar. (sbr. t. d. Gnúpa-Bárður, Landn., bls. 166—167). Slík yfirgefin lönd voru stundum numin aftur (Landn., bls. 164—165 sbr. 167), en oft ekki (Landnám í Skaftafellssýslu t. d.). Ólíklegt er, að lönd, sem aldrei voru numin og lönd, sem yfirgefin voru, hafi verið algerlega eigendalaus eða utan við lög og rétt. Ljóst er og af Grágás, að svo er ekki, a. m. k. er fram liðu stundir, sbr. Landabrigðisþátt 460 (Staðar- hólsbók, Kbh. 1879, bls. 537). Þar segir: „Þat er mælt at almenningar ero a landi her. Þat er almenning er fiorð- ungsmenn eiga allir saman“. Sbr. og Járnsíða, Lbb. 29 (Kbh. 1847, bls. 107) og Jónsbók, Llb. 52 og 59 (Kbh. 1904, bls. 185 og 193). 1 aðalatriðum eru ákvæðin eins, þ. e. að fjórðungsmenn eigi saman rétt í almenningum og megi hver og einn þeirra nytja þá innan vissra takmarka. 1 Jb., Llb. 52 kemur beint fram, að hver sá, sem taldi sér rýmri rétt eíi öðrum, varð að sanna þann rétt sinn. Virðist því, að jafnvel réttur til landnáms á slíkum stöðum hafi verið tak- mörkunum háður. Er fram liðu stundir, komu lögdæmin, a. m. k. að nokkru, í stað fjórðunga, síðar ömtin og loks tóku sýslur við að nokkru, en ríkisvaldið að nokkru. Eðlilegt má e. t. v. telja, að réttur í almenningum, er enginn gat sannað tilkall til, væri eftir sem áður eign þeirra, er á landsvæði fjórðungs bjuggu. En sá hængur er þó á, að erfitt er að finna einstakan aðila, er til fyrirsvars væri um þennan rétt. Sýslunefndir kæmu hér helzt til álita. Þar yrði þó aldrei um neinn einn aðila að ræða og staðarmörk víða breytt. Hneigðin hefur og gengið í þá átt að auka ríkisvaldið á kostnað annarra stjórnsýsluaðila. Dómstólar og fræðimenn eru og á þeirri skoðun, að almenningar séu eign ríkisins að því leyti, sem aðrir sanna sér ekki réttindi þar. Slík sérréttindi eru marg- vísleg, t. d. beit, selstaða, veiði, skógarhögg o. s. frv. og mjög algcng. En með þessari takmörkun má finna eigna- rétti ríkisins nokkra stoð í lögum, auk þeirra ákvæða forn-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Tímarit lögfræðinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.