Tímarit lögfræðinga - 01.10.1953, Blaðsíða 17

Tímarit lögfrœöinga
207
inu. Þá vai’ því og mótmælt, að um hefð væri að ræða og
björgunarréttur talinn eign ríkissjóðs.
Þess má geta, að Bergur Lárusson o. fl. voru og aðilar
málsins, en réttur þeirra var leiddur af rétti ríkissjóðs og
þeirra sjónarmið því hin sömu.
Aðilar málsins voru ennfremur Erlendur Einarsson og
Björn Björnsson. En þeir voru að nokkru í samfloti við
Bei'g Lárusson o. fl. og að nokkru leiddu þeir rétt sinn af
samningi við Kerlingardalsbændur. 1 því sambandi risu
sérstök deiluefni, sem ekki verða rakin hér.
Vátryggjendur, sem fengið höfðu rétt hinna upphaflegu
eigenda eins og áður er sagt, töldu ekkert það hafa gerzt,
er fellt hefði eignarétt þeirra niður og væri hann því enn
við lýði, svo og björgunarréttur.
Orslit málsins urðu þau, að sjónarmið vátryggjenda var
viðurkennt, sbr. áðurgr. dóm hæstaréttar: Hrd. XXIV., bls.
343. Verður síðar að honum vikið.
Réttur lancleigenda, annars vegar og ríJcissjóSs hins vegar.
Hér að framan er vikið að því, að Mýrdalssandur er
land, sem numið var á sínum tíma, en lagðist í auðn.
Spurning er þá, hver slíkt land eigi.
Þegar Island fannst, var það hvorki hluti úr öðru ríki,
né nokkurs einstaklings eign. Þeim, sem hingað komu, var
því rétt að helga sér það. Á þeim tímum var það ekki siður,
a. m. k. ekki norður-germana, að helga ný lönd ríki því
eða konungi, er landnámsmaðurinn var frá og sízt, er eins
stóð á og um landnám Islands. Landnámsmaðurinn helgaði
landið sjálfum sér. Eins og kunnugt er, fór þessi helgun
fram með sérstökum hætti og var nokkrum takmörkunum
háð. Af Landnámu er ljóst, að mörk landnámanna voru
að jafnaði nokkurn veginn ákveðin, en alls ckki alltaf. Og
til fjalls voru mörkin oftast óákveðin. Mikil svæði urðu því
utan allra landnáma og þá ckki undirorpin eignarétti
neinna einstaklinga. Það bar við, að land var numið, þar
sem elíki reyndist gott undir bú eða þá aðrir annmarkar á.