Tímarit lögfræðinga - 01.06.1961, Side 27

andlegt líf við Kölnarháskóla hafði stirðnað allmjög i
skjóli kirkjunnar og vísindaleg störf þar orðið nokkuð
kreddubundin. Um þetta leyti voru miklar hræringar á
sviði trúarbragða og fjármunaviðskipta. Ivaþólska kirkj-
an lá á þessum tima undir miklum áföllum bæði hið
innra og vtra. Kom það greinilega fram, eins og kunnugt
er, á siðskiptaöld, en hún var að hefjast er hér var komið.
Þær reglur, sem settar voru um starf háskólans og
nám þar fjölluðu fyrst og fremst um guðfræði. Innan
sviðs hennar var nauðsyn talin á mikilli kunnáttu í mál-
um, — latínu, grísku, hebresku og jafnvel fleirum. Kan
oniski rétturinn hafði og teygt sig inn á víð svið lög-
fræði. Raunvisindin svonefnd voru aðeins í deiglunni
og heldur illa séð, að öðru en því, sem þau gátu stutt
„mysticisma" kirkjunnar. Fjárhagsleg aðstaða skólans
var og mjög bágborin, því að konungur hafði ekki lagt
honum neitt fé, og eignir átti skólinn engar. Helzt var
það kirkjan, sem hljóp undir bagga og þó af skorn-
um skammti. Einkum var það capitulum Kaupmanna-
hafnar og Hróarskeldu biskup, sem stuðning veittu, enda
var þeim málið skyldast. Heita mátti, að líf skólans
blakti á skari, og þótt hann hefði a.m.k. öðrum þræði
allgóðum kennslukröftum á að skipa, hélzt það enn, að
stúdentar leituðu til annarra háskóla, þrátt fyrir ýmsar
tálmanir, sem slíkum námsferðum voru settar.
Þegar baráttan milli kaþólsku kirkjunnar annars veg-
ar og siðskiptamannanna hins vegar harðnaði á fyrstu
tugum sextándu aldar, varð háskólinn hálfgert rekald
milli hinna andstæðu hreyfinga, og svo fór, að um 1530
lagðist starfsemi háskólans niður. Er Kristján konungur
III. var orðinn fastur í sessi, fór hann að láta málefni
háskólans til sín taka, enda var það honum hin mesta
nauðsyn. Hann hafði komizt til valda undir merki lútliers-
trúar og hlaut því að gera sér far um að kenningar Lút-
hers kæmust sem fyrst og bezt á framfæri meðal al-
mennings i kirkjunum. En til þess að svo mætti verða,
Timarit lögfræðinga
73