Tímarit lögfræðinga - 01.11.1983, Side 22

III. 7. Það hefir verið mikið stefnumið í refsipólitík hér á Norður-
löndum, að refsidómur hefði sem minnsta röskun í för með sér fyrir
dómfellda eftir að dómi hefir verið fullnægt eða hann fallið niður af
öðrum ástæðum. Til þeirrar stefnu má rekja breytingarnar á 68. gr.
alm. hgl. með lögum 31/1961, sbr. 6. og 7. gr., er einnig mótaði 68. gr.
a alm. hgl., sbr. VI hér síðar.
IV.
UM EINSTAKAR BREYTINGAR OG BAKSVIÐ ÞEIRRA.
Breytingalögin spanna 41 ár, og eru ástæður til þeirra næsta sundur-
leitar. Fyrr er þess getið, að refsipólitískar ástæður búi oft að baki, en
hér kemur ýmislegt fleira til.
IV. 1 Fyrstu breytingarnar stóðu í tengslum við styrjöldina og þá
hugsjón landsmanna, að vera hlutlausir í styrjaldarátökum. Þótti það
uggvænlegt, ef ísl. ríkisborgarar réðust að erlendum ráðamönnum og
yllu á þann veg hættu á erlendum afskiptum af íslenskum málefnum.
Voru refsiviðurlög 88. gr. og 85. gr. alm. hgl. þyngd með lögum 47/
1941. Frumvarpa og greinargerða er getið í viðauka, X, og á það við reif-
unina í heild hér á eftir. Um dóma vísast til Isl. dómaskráa III, 192—
193, 194—195.
IV. 2. önnur í röðinni voru breytingarlög 36, 17. júní 1944, er
rýmkuðu heimild til að veita uppreist æru með breytingum á 85. gr. 3.
mgr. alm. hgl. Stóð sú breyting í tengslum við stofnun lýðveldis og
þá víðtæku náðun, sem þá var veitt, og uppreist æru. Uppreist æru
hefír enn gildi, og gegnir ákvæði 85. gr. því hlutverki.
IV. 3. Fjórðu breytingarlögin, lög 100/1951, svo að tímaröð sé rof-
in, stöfuðu einnig af stofnun lýðveldisins. Þau lög breyttu þeim ákvæð-
um í alm. hgl. er fjölluðu um refsivernd konungs og fjölskyldu hans
eða þess, sem fer með konungsvald, sbr. 99.—101. gr., sbr. 105. gr.,
auk þess, sem forsetakosningar voru nú greindar í 102. gr. með sam-
bærilegum hætti og kosningar til Alþingis. Gert var ráð fyrir því í
alm. hgl., að tilteknar stjórnvaldsréglur yrðu settar af konungi, og
var þeim ákvæðum þá einnig breytt, sbr. 33., 37., 43., 45., 47. og 266.
gr. alm. hgk, sbr. og 85. gr. varðandi uppreist æru, svo og 149. gr. um
kæru m. a. til konungs.
140