Tímarit lögfræðinga - 01.06.1988, Page 10

allri kröfunni, sjá 1. mgr. 209. gr. sigll.15 Ákvæði þetta á jafnt við
um skip og farm. Regla þessi tekur bæði til sjóveðréttar og annarra
veðréttinda, eins og var eftir sigll. 1963.10 Er reglan í samræmi við
það, sem telja verður, að almennt gildi í veðrétti, þótt ekki sé sér-
stakri lagaheimild fyrir að fai’a.
Ef um er að ræða fleiri en einn veðbundinn hlut og hlutirnir eru
ekki eign sama manns, getur regla 1. mgr. 209. gr. leitt til þess, að
einn veðþoli verði að greiða kröfu, sem hann ber ekki persónulega
ábyrgð á.17 Til þess að jafna misrétti, sem hér yrði ella, er svo ákveð-
ið í 2. mgr. 209. gr., að sá, sem bíður tjón af þessum sökum, geti
gengið að hinum veðunum með sama rétti og sá kröfuhafi átti, sem
áður hafði gengið að veðinu.18
4. KRÖFUR, SEM TRYGGÐAR ERU MEÐ SJÓVEÐRÉTTI I SKIPI
Þær eru tæmandi taldar í 197. gr. sigll. Á ýmsum þeirra ber út-
gerðarmaður takmarkaða ábyrgð eftir 9. kafla sigll. I 197. gr. er sjó-
veðkröfum skipað í fimm flokka. Þessi flokkaskipan skiptir fyrst og
fremst máli um forgangsröð krafnanna, sbr. 6. kafla. Það getur því
ráðið úrslitum um rétthæð kröfu hverjum flokki hún heyrir til, þótt
ljóst sé, að hún njóti sjóveðréttar. Nú verður gefið stutt yfirlit yfir
sjóveðkröfur samkvæmt 1.-5. tl. 197. gr.
(1) Laun og önnur þóknun, sem skipstjóri, skipverjar og aðrir þeir,
sem á skip eru ráðnir, eiga rétt á fyrir störf um borð.
Það er nýmæli, að eigi skiptir máli hver ræður launþega. Launa-
krafa manns, sem ráðinn er af sjálfstæðum aðila, er rekur veitinga-
eða þjónustustarfsemi í skipinu, fellur t. d. hér undir.19 Sjóveðréttur
mun stofnast, þótt skipverji eigi sjálfur skipið eða sé meðeigandi að
því.20
Það er skilyrði eftir 1. tl., að réttur til þóknunar hafi stofnast „fyrir
störf um borð“. Þetta skilyrði var ekki í sigll. 1963, en er hér tekið upp
að fyrirmynd norrænna siglingalaga og 1. mgr. 4. gr. Briisselsamn-
15 Greinin svarar til 230. gr. sigll. 1963. Til hennar var vísað í H 1965, 600.
16 Hliðstætt ákvæði dönsku siglingalaganna (261. gr.) tekur aðeins til sjóveðréttar.
17 Sbr. t. d. H 1965, 600.
18 Sjá nánar Ólafur Lárusson (1951), bls. 179-180.
19 Alþt. 1984 A, bls. 1054.
20 Rosenmeyer, bls. 58.
72