Tímarit lögfræðinga - 01.06.1988, Side 23

13. FYRNING KRÖFURÉTTAR
Veðrétti getur lokið fyrir fyrningu, án þess að fyrningin haggi per-
sónulegri ábyrgð skuldara kröfunnar, sem veðtryggð var. Á sama hátt
getur persónuleg ábyrgð fyrnst, án þess að veðréttur líði jafnframt
undir lok, sbr. 3. mgr. 1. gr. fyrnl. nr. 14/1905.63
I 12. kafla sigll. eru almennar reglur um fyrningu á sjókröfum. Ná
þær bæði til krafna, sem sjóveð fylgir, og ýmissa annarra krafna. Oft
er fyrningarfrestur kröfu lengri en ársfyrningarfresturinn, sem gild-
ir um sjóveðrétt. Reglur 12. kafla sigll. um upphaf fyrningarfrests
krafna eru í sumum tilvikum frábrugðnar reglum um upphaf fyrn-
ingarfrests sjóveðréttar. Verður hverju sinni að taka til sjálfstæðr-
ar athugunar annars vegar, hvort krafa er fyrnd skv. 12. kafla, og
hins vegar sjóveðréttur eftir 201. eða 207. gr. sigll.
Reglur 12. kafla um fyrningu krafna eru sniðnar eftir ákvæðum
annarra norrænna siglingalaga. Verða þær ekki ræddar frekar hér.64
14. EFNI I STUTTU MÁLI
Reglur 11. kafla sigll. 1985 um sjóveðrétt eru í aðalatriðum sniðnar
eftir norrænum siglingalagaákvæðum, sem sett voru í framhaldi af því,
að ríki Skandinavíu gerðust aðilar að alþjóðasamningi um sjóveð og
annars konar veð í skipum, gerðum í Briissel árið 1967. Með gerð
Brusselsamningsins var sjóveðsheimildum fækkað í því skyni að styrkja
stöðu samningsveða í skipum (1. kafli).
Reglur um sjóveð eru um margt sérstæðar. Sjóveð eru lögveð og
verða til, þegar skilyrði sigll. eru fyrir hendi. Þarf hvorki samning
né aðfarargerð til þess að stofna veðið. Sjóveðréttur gengur yfirleitt
fyrir öðrum eignarhöftum, og sérstakar forgangsreglur gilda um röð
sjóveða innbyrðis. Reglurnar um rétthæð sjóveða í skipi og farmi
eru ekki sama efnis. Sjóveðréttur er almennt ekki háður skráningu
eða þinglýsingu. Sjóveðréttur í farmi fellur niður, þegar veðhafi af-
hendir hann. Hins vegar er sjóveðréttur í skipi ekki bundinn sérstök-
um skilyrðum um vörslur þess. Sjóveð í skipi helst almennt við eig-
endaskipti og það þótt nýjum eiganda sé ókunnugt um það. Sjóveð-
réttur fyrnist á einu ári frá stofnun kröfu, ef fyrningu er ekki slitið
með lögsókn (2. kafli).
Andlag sjóveðréttar er skip eða farmur. Sjaldnast veldur vafa hvað
63 Gaukur Jörundsson, bls. 6 og 85.
64 Um skýringar á fyrningarreglum 12. kafla vísast til Philip og Bredholt, bls. 368-373.