Tímarit lögfræðinga - 01.06.1988, Side 49

á þrotabúi, og myndi sú sönnun oft vera erfið. Þar sem líkur eru til, að
61. gr. verði ekki oft beitt í framkvæmd, mun aðeins stuttlega drepið
á helstu atriði í ákvæðinu.25)
6.2. EINSTÖK SKILYRÐI 61. GR. GJALDÞROTALAGA.
6.2.1. Ötilhlýðilegar ráðstafanir.
Það er skilyrði, að ráðstöfun sú, sem riftun beinist gegn, hafi verið
ótilhlýðileg. Það verður í verkahring dómstóla að móta reglur um
það, hvenær þessu skilyrði telst fullnægt. Það er í greinargerð með
frumvarpi til gjaldþrotalaga ekki talið, að ráðstöfun þurfi að vera
refsiverð til þess, að ákvæðið eigi við.
6.2.2. Ráðstöfun þarf að vera sumum kröfuhöfum til hagsbóta
á kostnað annaira.
Það er jafnframt skilyrði riftunar, að ráðstöfun sé einum eða fleiri
kröfuhöfum til hagsbóta á kostnað annarra, eða að eignir verði ekki
til reiðu í sama mæli og áður eða þá, að ráðstöfun leiði til skuldaaukn-
ingar. Almennt myndi t.d. greiðsla á kröfu eins lánardrottins vera
honum til hagsbóta á kostnað hinna og hafa í för með sér að minna
kemur til skipta en ella. Þetta þarf hins vegar ekki að vera. Þó að
einn forgangskröfuhafi hafi fengið greiðslu fyrir skipti, en aðrir for-
gangskröfuhafar ekki, er sú greiðsla ekki riftanleg, ef allar forgangs-
kröfur greiðast af eignum búsins, burtséð frá því hvað kann að koma
í hlut almennra kröfuhafa.26)
6.2.3. Ögjaldfærni þrotamanns.
Þá er það einnig skilyrði þess, að hægt sé að beita 61. gr. laganna,
að þrotamaður hafi verið ógjaldfær, er ráðstöfun fór fram, eða orðið
það vegna ráðstöfunarinnar. Hugtakið ógjaldfær þýðir hér sem annars
staðar í VIII. kafla gjaldþrotalaga, að eignir manns séu minni en skuldir,
þ.e. ekki byggt á mögulegri greiðslugetu manns í framtíðinni.
6.2.4. Grandsemi viðsemjanda.
Það er loks skilyrði fyrir beitingu 61. gr., að viðsemjandi þess er
síðar verður gjaldþrota, þ.e. sá sem hag hafði af ráðstöfun, hafi vitað
25) Sjá nánar Stefán Má Stefánsson, bls. 189—191, og Niels 0rgárd, bls. 137—146.
26) Hér ber þó að hafa f huga, að sá sem greiðslu fær hagnast samt sem áður umfram
aðra forgangskröfuhafa, þar sem vextir leggjast ekki á forgangskröfur eftir uppkvaðn-
ingardag úrskurðar, sbr. 86. gr. 1. 3/1978. Þrátt fyrir þetta á ákvæði 61. gr. líklega ekki
við í þessum tilvikum.
111