Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1929, Page 106

106
leg frostharka, allt að 200° kuldi. Engar lifsverur virðast því
geta þrifizt á slíkum hnetti.
Venus, næst innsta stjarnan, er jafnan vafin þokuhjúpi
eða mistri og því illt að athuga hana. En svo litur út sem
hún hafi ákaflega hægan möndulsnúning, þaunig að hún
snýr sömu hliðinni dögum og jafnvel vikum saman að sólu.
Af þessu leiðir, að hitamunur dags og nætur verður miklu
meiri en hjá oss. Næturkuldinn virðist venjulegast vera um
-f- 25° C., en dagshitinn kveljandi hár. Þannig skiptast á
vikur með brunahita og brunafrosti á þessari jörð. En þar
við bætist, að mjög lítið súrefni er í gufuhvolfi þessarar
jarðar og að hún er umflolin sævi. Þar getur því naumast
þrifizt annað líf en einhverskonar lagardýr og sjávargróður,
en úr vatni geta lifsfrjó tæpast borizt upp í gufuhvolfið og
þá enn síður til annara hnatta.
Næsta reikistjarnan fjTÍr utan jörð vora er Marz, allmikið
minni en jörðin, en með örlítið hægari möndulsnúningi, svo
að dagurinn þar er 24 stundir 37 mín. En þar sem Marz
er all-miklu fjær sólu en jörðin, er þó nokkuð kaldara þar
en hér. Og þótt hitinn við miðjarðarlínuna þar komist um
10—20 stig upp fyrir frostmark um hádaginn, fer hann niður
fyrir 0° C. nokkru fyrir sólarlag og helzt meira eða minna
þar fyrir neðan alla nóttina. Á heimsskautunum þar er 70—
126° frost. Tvö aðal-lífsskilyrði hefir Marz þó til að bera,
loft og lög, en hvorttveggja af skornum skammti. Súrefnið
er mun minna í loftinu þar en hjá oss, og bendir það á,
að þar sé lítill jurtagróður, enda mestöll stjarnan sendin,
rauð eyðimörk. Vatnið er og af mjög skornum skammti, en
þó svo mikið, að þar getur þrifizt mýragróður eða harðger
skógargróður á stærri eða minni svæðum. Það, sem sagt
hefir verið um skurðina eða síkin á Marz, eru ýkjur. Stafa
linurnar af óvenjulegu geislabroti, er hverfur í hinum sterk-
ari fjarsjám; bezta sönnunin fyrir þvi, að þær séu alls ekki
til, er það, að aldrei heíir tekizt að ljósmynda þær. Líklegt
er, að harðger jurtagróður geti þrifizt þar og jafnvel ein-
hverjar lægri lifseigar skepnur. t*ó segir Jeans berum orðum:
»Það er enginn ákveðinn lífs-vottur og vissulega enginn
vottur um skyni gætt lif á Marz — né heldur neinsstaðar
annarsstaðar í sólkerfinua.1) Því er ekki heldur til mikils að
leita lengra. Þó er ekki fyrir það að synja, að æðri verur
1) The Universe Around Us, bls. 334.