Hugur - 01.01.1991, Blaðsíða 19

HUGUR 3,- 4. ÁR 1990/1991
s. 17-29
„Skilningur er eftirsóknarverður
í sjálfum séru
Viðtal Mikaels M. Karlssonar við W. V. Quine
í tilefni komu Quines til íslands árið 1980
Kannski ég megi byrja á persónulegri spurningu. Hvernig fenguð þér
fyrst áhuga á heimspeki.
Fyrstu sporin voru ugglaust efasemdir um þann kristindóm sem ég
var alinn upp við; það hafa margir þá sögu að segja. Við þetta bættist
snemma dálæti á sögum og kvæðum eftir Edgar Allan Poe. Eg las
hvern stafkrók, þar á meðal undarlega og oflátungslega ritgerð sem
heitir „Eureka“. Hún er mjög ábyrgðarlaust plagg sem hefur
hneykslað mig á síðari árum. En hún kveikti í mér forvitni um eðli
alheimsins, eðli hlutanna. Þeirri forvitni hefði ég eins getað svalað
með því að leggja stund á eðlisfræði og stjörnufræði fremur en heim-
speki. En heimspekin varð ofan á, kannski vegna þess að mér leiddist
öll verkleg eðlisfræði í skóla og stóð mig illa í henni.
Samt var heimspeki ekki eina áhugamálið, fjarri því. Allt frá
bemsku og til þessa dags hef ég haft brennandi áhuga á landafræði.
Og af einhverjum ástæðum fékk ég líka snemma feiknlegan áhuga á
uppruna orða, orðsifjum, og tók að fletta upp í orðabókum og lesa
bækur um málsögu. Loks var stærðfræði mín besta námsgrein í skóla,
og ég velti því fyrir mér að gerast stærðfræðingur.
Eftir fyrsta háskólaárið þurfti ég að gera upp hug minn. Kostimir
voru þrír: málvísindi, sem á þeim tíma jafngiltu fomfræði, latínu og
grísku, þá stærðfræði og loks heimspeki. Ég kynntist þá eldri stúdent
sem las ensku, og hann var nógu vel að sér til að geta frætt mig á því
að Bertrand Russell hefði skrifað um „stærðfræðilega heimspeki".
Þar virtust tvö áhugamál mín af þremur komin — meirihlutinn — svo
að ég ákvað að lesa stærðfræði með „stærðfræðilega heimspeki" sem
sérgrein. „Stærðfræðileg heimspeki" reyndist vera rökfræði.
Svoleiðis grein var nú ekki kennd í mínum háskóla heima í Ohio á
þeim árum, en prófessorinn minn talaði við einhverja starfsbræður
sína í öðrum háskólum og fékk hjá þeim bókalista. Svo að rökfræði
2