Dvöl - 01.04.1940, Blaðsíða 35

DVÖL
113
Eitt af því, sem bendir á undir-
búinn liössafnað af hálfu Njáls og
sona hans, er og athafnir Flosa í
brennulokin. Hann telur sér eigi
setugrið boðin, sem von var til. Og
hann hraðar mjög ferð sinni, fer
jafnvel áður en vitað er með vissu,
hvort allir séu dauðir, sem við
eldinn börðust. En hann fer ekki
beina leið inn í Þórsmörk, sem var
þó skemmsta og heppilegast leiðin
austur á bóginn. Hann fer heldur
í aðra átt upp í Hvolhrepp — eða
stytztu leið frá Bergþórshvoli til
fjalls og skógar. Hann sýnist hitta
Ingjald frá Keldum aðeins vegna
þess, að leiðin, sem hann velur til
undankomu, gaf honum svo gott
tækifæri til þess. Það, hvernig Flosi
hagar ferð sinni frá Bergþórs-
hvoli, verður naumast skilið á ann-
an veg en að hann hafi búizt við
árekstri við andstæðingana á hverri
stundu. Annars hefði hann ekki
sótt til skógar úr leið eða falið sig
í fjöllum um langan tíma. Og sag-
an sjálf staðfestir fyllilega, að Flosi
hafi í þessu ekki farið villur vegar.
Því það skiptir ekki löngum tog-
um áður en Ásgrímur og Hjalti eru
komnir austur að Þverá — alla leið
utan úr Árnessýslu — með fjölda
manns.
Af öllu því, sem hér hefir veriö
sagt, leyfi ég mér því að draga
eftirfarandi ályktanir: Njáll geng-
ur inn í húsin á Bergþórshvoli,
ásamt mönnum sínum, af því að
hann veit þau ramger og því örð-
ug til sóknar. Hann veit, að eldur
muni að þeim borinn, en hann er
viðbúinn að mæta honum. Og hamr
byggir á því, að vörnin inni muni
endast þangað til lið, sem búið var
að leggja drög fyrir, kæmi til hjálp-
ar. En þetta fer öðruvísi en ætlaö
var. Kolur Þorsteinsson finnur ráð
til að flýta brennunni, og tekur
hún því skamma stund. Hjálpin
utan frá kemur of seint. Njáll hefir
gert sitt til þess að bjarga sér og
sínum. En þegar varnirnar bregðast
af óvæntum orsökum,vill hann ekki
lifa lengur. Hann kýs að deyja
meö sonum sínum, af því að hon-
um mistókst að verja þá og vantar
jafnvel kjark og getu til að hefna
þeirra sjálfur. Þannig skilst mér
að Njáli hafi farið á hinni átak-
anlegu úrslitastund, en hvorki of-
trú né elliglöp hafi ráðið gerðum
hans.
Njáll virðist stundum ekki
hafa sett það fyrir sig að tefla
á tvær hættur. Ef treysta má sög-
unni, er ljóst dæmi þess fyrsta
ferð Gunnars á Hlíðarenda í Dali
vestur, sem farin var að ráðum
og undirlagi Njáls. Ef til vill hefir
hann ætlað Flosa að falla á sjálfs
síns bragöi, á svipaðan hátt og
Hrútur féll fyrir Gunnari. Með því
að leyfa Flosa að komast alla leið
að sér og bera eld að húsum, gat
Njáll verið að safna glóðum elds
að höfði honum. Tækist að hrekja
hann frá því hefndarverki sínu
með utanaðkomandi hjálp, hafði