Dvöl - 01.04.1940, Blaðsíða 68

146
D VÖL
lr gömlwiii kvæðasy r p »111
II. Sigurður 'Kreiðfjurð
4. marz 1799. — 21. júlí 1846.
Tekid liefir sainan Sveiim I l>al
Sigurður Eiríksson er fæddur í Rifgirð-
ingum á Breiðafirði, af umkomulitlu for-
eldri. Hann ólst upp þar og á norðanverðu
Snæfellsnesi til fermingaraldurs. Þá var
honum komið fyrir hjá prestinum á
Helgafelli til undirbúnings skólanáms,
og var hann þar tvo vetur, en við það
varð hann að hætta, sökum fátæktar. En
pilturinn var ódæll og lítt til vinnu fall-
inn, svo að honum var komið til Kaup-
mannahafnar með frænda aðstoð og ráði,
16 ára gömlum, til þess að nema beykisiðn.
Og 19 ára að aldri sezt hann að á ísafirði
sem beykir og verzlunarþjónn. Hann flyzt
fljótlega frá ísafirði til Reykjavíkur, og
þaðan flýr hann vegna skulda eftir fárra
ára dvöl og til Vestmannaeyja. Þar gift-
ist hann og fer frá konu sinni eftir 2 ára
samvistir. Þegar hann er 31 árs gamall
hittum við hann aftur í Kaupmannahöfn,
þangað kominn til að lesa dönsk lög. En
lagalesturinn strandar á fjárskorti og efa-
lausri óreglu, og vorið 1831 sætir hann
færi og ræður sig til Grænlands sem beyki
við konungsverzlunina þar, og skal hann
jafnframt kenna skrælingjum hákarla-
veiðar.
Þar er hann i 3 ár. Kemur svo aftur
heim á ættstöðvar sínar, kynnist ekkju
að Grímsstöðum í Breiðuvik og giftist
henni eftir mikið stapp, því að lagalegan
skilnað hefir hann ekki fengið frá fyrri
konu sinni, þrátt fyrir það að hann ætti
rétt á honum, og giftast þau án þess.
Er hafin málssókn móti Sigurði fyrir tví-
kvæni og hann dæmdur til refsingar, en
með konungsbréfi er hann firrtur henni.
Sigurður býr á Grímsstöðum til ársins
1841, en þá flytja þau að Eiði við Reykja-
vík, en á næsta ári flytja þau til Reykja-
víkur, og þar lézt hann mislingasumarið
1846, 21. júlí, úr mislingum, samfara skorti
og ónógri aðhjúkrun, 47 ára gamall.
Sigurður var drykkjumaður og kvenna-
kær, léttlyndur og kærulítill á yfirborðinu,
en alvörumaður og tilfinningaríkur undir
niðri. Þegar er hann yrkir Jómsvikinga-
rímur, innan tvítugsaldurs, fer hann á
sprettum fram úr öllum áður og síðar
þekktum rímnaskáldum, og náði hann
sér þó miklu betur niðri í öðrum rímum
ýmsum, svo sem Víglundar- og Númarím-
um, en þær síðartöldu voru ortar á
Grænlandi. Þessu orkuðu skáldskapar-
hæfileikar hans, samfara þeim mennt-
unarsnefjum er hann hafði hlotið, og
víðsýni með dvölum erlendis. En fátækt,
ístöðuskortur og smekkleysi, er eflaust
má rekja til mjög lítillar bókfræðilegrar
menntunar, olli því, að andleysis, mærðar
og rímhröngls verður víða vart í skáld-
skap hans. Þegar Jónas Hallgrímsson reit
hinn harðvítuga dóm sinn árið 1837 um
Tistransrímur, þá sveið Sigurði djúpt, og
hann minnist þess víða í kveðskap sínum,
að sér séu fullljósir ýmsir gallar á ljóða-
gerð sinni og kveðskaparháttum.
Sigurður mun hafa ort mest allra ís-
lendinga, þeirra, er skáldheiti eiga, og
þegar honum lætur, getur hann slegið á
svo hljómfagra og hreinlyriska strengi,
að hvaða skáld, sem vera skal, hefði verið
fullsæmt þar af. Og einmitt það orkaði
því, að gera hann jafn afbrigða vinsælan
og hann var meðal alþýðu manna, þótt
á hinn bóginn sú sama alþýða tæki þakk-