Dvöl - 01.01.1944, Qupperneq 10

4
DVOL
r
Armann á Alþfngi
( Sýnishorn)
Kl’tir Italrivin liinai-sson
Allir kenna Baldvin Einarsson og vita,
að hann var einn hinn skeleggasti frum-
herji íslenzkrar endurreisnar. Hann var
œttaður úr Fljótum í Skagafirði og
fœddur árið 1801. Árið 1829 hóf hann
ásamt Þorgeiri Guðmundssyhi, aö gefa
út í Kaupmannahöfn ársrit fyrir íslend-
inga. Kallaði hann það Ármann á Al-
þingi, af því að ritið átti að koma út
árlega. Baldvin skrifaði þetta rit að
mestu einn. Formáli ritsins er dagsettur
fyrsta sumardag 1829, enda er ritið
sannarlegur vorboði. Baldvin var eld-
heitur hugsjónamaður, og bar jyrir
brjósti allsherjar viðreisn íslenzkrar
menningar. Hann vildi endurreisa Alþing
á Þingvöllum, gjörbœta atvinnulíf þjóð-
arinnar og endurvekja þjóðmenningu
og tungu. Einmitt á sviði málbót-
anna sýndi Baldvin skýrast, hvað hægt
var að gera, og margir eru þeirrar skoð-
unar, að honum hafi eigi verið skip-
aður sá sess, er honum ber í því efni.
Baldvin segir í formálanum, að svona
rit gœti orðið nœstum því eins og „fund-
ur allra íslendinga, hvar sá gœti talað er víldi, sá lilýtt er vildi, og sá spurt er
það vildi." Þess vegna tengir liann nafn ritsins við Alþing. Þess vegna velur
hann boðskap sínum það tjáningarform, sem hann vissi að alþýðu manna var
tamast og gleggst til skilnings — 'samtalsformið. Ilann fœrir hin ólíku sjónar-
mið í persónugervi og lœtur þau bera saman rök sín á alþýðlegan og alislenzk-
an liátt. Úr þessu verður ekki aðeins greinagóð stefnuboöun, heldur einnig
listrík og litauðug frásögn. Það verður saga.
Ármann á Alþingi kom aðeins út í fjögur ár. Þeir urðu skammlífir hann og
Baldvin — og féllu saman. En merki var hafið, sem eigi féll.
Vegna þess, hve Ármann er nú í fárra manna höndum, þykir „Dvól" lilýða
að birta fyrsta kafla ritsins, — sýnishornið — en vonandi verður Ármann allur
gefinn út bráðlega Ijósprentaður. — Engar breytingar hafa verið gerðar á
kaflanum, nema hann hefur verið fœrður til núgildandi stafsetningar og
greinarmerkjasetningar.
Annars skýrir hann sig sjálfur.
Maður hét Sighvatur og var Atla- fæti og hvatlegur. Hann var vel
son. Hann var hár vexti, limanett- skapi farinn, stilltur og hógvær.
ur og vel vaxinn, skarpleitur í and-
liti og vel eygður, bjartur á hár
og nokkuð hrokkinhærður, léttur á
gætinn í orðum og mjög varkár í
dómum sínum um þá hluti, er hann
ekki þekkti til hlítar. Hann var vel
fe