Dvöl - 01.07.1946, Page 61

Sigurboginn. Skáldsaga eftir Erich
Maria Remarque.
Bókaútgáfa Pálma H. Jónssonar,
Akureyri 1946.
Síðan Remarque skrifaði bókina „Tíð-
indalaust á Ves.turvígstöðvunum" hefur
hann verið heimsfrægur og dáður höf-
undur. Hann var þýzkur ríkisborgari, en
þegar Nazistar komu til valda í Þýzka-
landi, varð hann að flýja land og dvald-
ist þá langvistum í Prakklandi og Sviss.
En styrjaldarárin síðustu dvaldi hann
í Bandaríkjunum, og þar mun hann hafa
ritað þessa bók, Sigurbogann. Hún hefur
farið eldi um alla Evrópu nú hin síöustu
misseri, svo að til fádæma má telja, og
er nú komin út á flestum Evrópumálum.
Margir telja, að með þessari bók rísi
hróður Remarques hæst, en hvað sem um
það má segja, er hitt fullvíst, að með
henni hefur honum tekizt að rita stór-
brotna skáldsögu, gædda raunveruleik og
örlagaþunga síðustu umbrotatíma. Hún
er í senn aldarspegill, hrópandi ákæra og
mannlífsmynd.
Aðalsöguhetjan er ungur, þýzkur lækn-
ir, er lifir sem réttlaus flóttamaður í
París síöustu árin fyrir heimsstyrjöldina,
án allra borgaralegra skilríkja. Síðan er
rakinn ferill hans og ýmissa annarra
manna og kvenna, er svipað er ástatt um,
störfum hans á laun í þágu franskra
lækna, viðskiptum hans við lögregluna,
baráttunni fyrir lífinu. Bókinni lýkur er
styrjöldin er skollin á, og öllum flótta-
tnönnum er smalað í fangabúðir. En við
líf þessa manns koma margvíslegar mann-
eskjur og sundurleitir atburöir, þar birtist
iðandi stórborgarlífið í stórbrotnum
myndum, með öll sín gistihús, veitinga-
staði, knæpur og vændiskvennahús —
griðastaði landflótta gesta. En gesturinn
sogast ekki í iðuna. Hann er maður, ein-
staklingur, sem lifir, elskar og hatar,
þrátt fyrir allt: Þessi bók er dýrðlegur
lofsöngur um manninn, manninn, sem
rís upp úr eldskírninni. Þegar öllu er
fórnað, heimili og ástvinir tortímd, hver
lífsdraumur kæfður, hver taug, sem getur
fundiö til, kvölum níst, þá rís maðurinn
upp í allri sinni dýrð og öllum sínum
styrk, án umbúða, án fjötra, og heimur-
inn er hans. Þá er hann lífið sjálft, laust
úr hlekkjum sýndargulls, frummaðurinn,
krýndur reynr.lu aldanna með rakinn
hvern fjötur. Hann getur skilið án þess
að falla, fundið til án þess að blikna,
hatað án þess að brenna og elskaö án
þess s.ð veröa leiksoppur eigin ástríðna.
Slíkir menn eru von heimsins. Þeir geta
byggt upp nýjan heim — ekki hvatvísir
og laushentir sigurvegarar.
Þetta er vel skrifuö bók, óbrotgjarn
minnisvarði um flóttamanninn, manninn,
sem þolaö hefur stríð allra styrjalda, en
er hvorki sigraður né sigurvegari, en
á þó skilning beggja, reynslu beggja.
Mannþekking höfundarins er mikil, sam-
úð hans einlæg og trúnaður hans við lífið
og mannlegar tilfinningar fölskvalaus.
Lífið verður margbrotið og einfallt í senn
í höndum hans, persónurnar hjartahrein-
ar og treyzkar í einu.
Stíll Remarque er ákaflega látlaus og
einfaldur, en snerpa hans og beiting
minnir allmikið á Hemmingway, hvorn
sem krýna skal vegsemd lærimeistarans.