19. júní - 19.06.1983, Blaðsíða 19

Innræting
og mótun
Hindranir á leið konunnar út á vinnumarkaðinn
Þuríður J. Jónsdóttir og
Nanna K. Sigurðardóttir félagsráðgjafar
í 19. júní að þessu sinni er verið
að taka upp þráðinn frá því í fyrra
er fjallað var í fjölda viðtala um það
að koma aftur út á vinnumarkað-
inn. Hér reyndist um svo viðamikið
efni að ræða að því urðu hvergi
naerri gerð tæmandi skil í síðasta
tölublaði. Eins og fram kemur ann-
ars staðar í blaðinu hélt KRFÍ ráð-
stefnu á síðastliðnum vetri um
þetta sama efni og margt af því sem
þar kom fram varð síðan kveikja að
öðru sem ritnefnd blaðsins þykir
eiga brýnt erindi við lesendur nú.
Sérstaka athygli á ráðstefnunni
vakti erindi félagsráðgjafanna
Þuríðar J. Jónsdóttur og Nönnu K.
Sigurðardóttur þar sem þær röktu á
myndrænan og lifandi hátt hvemig
félagsleg mótun og félagslegar
hindranir orka á skilyrði kvenna til
að fara aftur út á vinnumarkaðinn
eftir fjölda ára við húsmóðurstörf.
19. júní fór þess á leit við þær að fá
að birta erindið að meginhluta með
þeim breytingum sem nauðsynleg-
ar reyndust til að aðlaga efnið öðr-
um miðli.
Þegar fjalla skal um skilyrði kvenna
til að koma aítur út á vinnumarkaðinn,
íinnst okkur eðlilegt að tengja það
tímabil í lífi konunnar öðrum þáttum í
lífshlaupi hennar. Með því að slíta þá
reynslu hennar ekki úr samhengi við
aðra reynslu hennar sem konu, er ef til
vill auðveldara að skilja og skilgreina
þær hindranir sem konum mæta þegar
þær vilja hefja störf út í atvinnulífinu á
ný. Óneitanlega hlýtur slík umræða að
leggja áherslu á þá þætti sem aðskilja
reynsluheim karla og kvenna, þótt það
sé von okkar að niðurstaða umræð-
unnar verði jafnréttinu til framdrátt-
ar.
Þegar rætt er um hlutdeild konunn-
ar eða jafnvel endurkomu eða síðkomu
á vinnumarkaðinn er áherslan yfirleitt
lögð á þær aðskiljanlegu hindranir sem
henni mæta. Þessar hindranir blasa
við hvarvetna í formi áþreifanlegra, fé-
lagslegra staðreynda. Skortur á dag-
vistunarstofnunum, lág laun, ónóg
tækifæri til upphefðar og frama, tvöfalt
vinnuálag, vanmat á starfsreynslu sem
húsmóðurstarfið veitir, aldurstak-
mörk, allt eru þetta dæmi um félags-
legar hindranir og vissulega geta þær
verið erfiðar viðureignar eða nánast
óyfirstíganlegar í baráttu konunnar á
vinnumarkaðnum. Og það er einmitt
gegn þessum sjáanlegu hindrunum sem
fulltrúar í baráttunni fyrir bættum hag
kvenna beina spjótum sínum.
Þuríður J. Nanna K.
Jónsdóttir. Sigurðardóttir.
Toppurinn á ísjakanum.
Um leið og við viðurkennum að
vissulega eru þessar félagslegu hindr-
anir mikil fyrirstaða í baráttunni fyrir
jafnrétti á við karlmenn, viljum við
varpa fram þeirri tilgátu að þær séu
frekar sjúkdómseinkenni, toppurinn á
ísjakanum eða afleiðing fremur en
sjúkdómur, þ.e.a.s. meinið sjálft liggi
mun dýpra. Meinið sjálft mætti nefna
hina félagslegu mótun eða innrætingu
einstaklingsins, en sú mótun á sér stað
á persónulegum, félagslegum og þjóð-
félagslegum grundvelli.
Með þetta í huga er ætlunin að
skoða lífshlaup konunnar annars veg-
ar og lífshlaup karlsins hins vegar. Til
glöggvunar fyrir lesandann höfum við
brugðið upp eftirfarandi myndum sem
sýna með örfáum lykilorðum helstu
atriði í lífshlaupi karla og kvenna. Með
því að líta á þessa skiptingu í tveimur
dálkum — eða dilkum — geta menn velt
fyrir sér samspili félagslegrar mótunar
og félagslegra hindrana og hvaða áhrif
þetta samspil hefur á þátttöku kvenna
í atvinnulífinu.
Sú aðskilnaðarstefna sem alla vegu
síðan einkennir samskipti kynjanna
hefst þegar við vögguna eins og fyrsta
myndin sýnir.
19