19. júní - 19.06.1983, Blaðsíða 37

Alene Halvorson Moris er af íslenskum
ættum eins og fram kemur í meðfylgjandi
máli. Móðurafl hennar var Bjarni Jónas-
son er bjó að Asi í Vatnsdal, en móð-
uramma hennar hét Þórunn Magnúsdótt-
ir frá Steiná í Svartárdal. Þau fluttust til
Vesturheims og þar fæddist móðir Alene,
Sigurjóna Jónasson, í Norður-Dakota
árið 1892. Fjölskyldan fluttist síðar til
Kanada þar sem Sigurjóna giftist norsk-
ættuðum manni, Henry T. Halvorson.
Ilálfsystir Sigurjónu var Halldóra
Bjarnadóttir er lést á Blönduósi fyrir
tveimur árum á 109. aldursári. Alene ber
greinilega sterkar taugar til íslands og
hefur látið í Ijós einlægan áhuga á að
miðla af reynslu sinni hérlendis í
minningu móður sinnar og Halldóru
Bjarnadóttur.
.'■eA „
Alene Halvorson Moris.
ir sem kvenmaður og niðurlægingin
sem hún mátti þola sem eldri „byrj-
andi“ hölðu djúp áhrif á mig. Næstu
tólf árin vann liún þá hetjudáð að
koma öllum þremur stúlkunum sínum
gegnum háskóla og hjúkrunarnám. En
þrátt fyrir aðdáun mína á henni var ég
líka sárhneyksluð yfir því að þjóðfélag-
ið mótaði konur með þeim hætti að
gera þær jafn viðkvæmar fyrir fjár-
hagslegum áföllum og jafnvel fátækt.“
Viet-Nam stríðið
Hinn atburðuinn í lífi Alene sem
mótaði afstöðu hennar og áhuga fyrir
málefnum kvenna var dvöl hennar í
Malaysíu á árunum 1965 til 1969 með
eiginmanni sínum og fjórum börnum.
Hann er lútherskur prestur og starfaði
þar sem aðstoðarmaður kínverska
biskupsins í landinu, en hún vann við
menntaskóla á vegum kirkjunnar. ,,Að
vera Bandaríkjamaður í Suðaustur-
Asíu á árum Viet-Nam stríðsins var
hræðileg sálræn reynsla“, heldur
Alene áfram frásögn sinni. „Oll vitfirr-
ing þessara viðburða neyddi mig til að
leggja mat á þá ákvarðanatöku sem
haíði ráðið svo tilgangslausum sam-
skiptum þjóða í milli.
Eftir sársaukafulla innri baráttu
komst ég að þeirri niðurstöðu að
áframhaldandi líf á þessari jörð væri
mjög sennilega undir því komið að
konur gripu kröftuglega í taumana.
Konur væru a.m.k. eini óvissuþáttur-
inn í þessari tortímingarjöfnu, að því
er ég best fékk séð.“
Alene taldi því að eina von heimsins
væri að konur ættu ldut að stjórnun
hans en jafnframt var henni ljóst að
konur yrðu að fara aðra leið en karlar
til að komast til áhrifa. Abyrgð þeirra á
börnum svo og umönnun heimils gerði
þeim ofviða að takast samtímis mikil-
væg forystuhlutverk á hendur, nema í
undantekningatilfellum. Pó gætu kon-
ur vissulega búið sig undir margvísleg
forystustörf á þrítugs- og fertugsaldr-
inum þar eð það væri líka erfitt að
breyta algerlega um vcttvang þegar
konur væru komnar kringum fertugt,
þótt margar neyddust e.t.v. til þess.
Þegar þannig stæði á þyrfti að gera
vandlegar áætlanir fram í tímann.
„Mér fannst því að með einhverri ráð-
gjafaraðstoð gætu konur beint reynslu
þeirri og visku sem þær aíla á yngri
árum inn á farveg kröftugra starfa síð-
ari hluta ævinnar.“
Niðurstaðan
Um svipað leyti og Alene var að
brjóta þetta með sér varð hún einnig
vitni að því um borð í skemmtiferða-
skipi á Kyrrahafmu hvernig auðugar
og vel menntaðar miðaldra konur só-
uðu kröftum sínum í það eitt að reika
um án nokkurs sjáanlegs tilgangs, láta
sér leiðast og vera uppteknar aðeins af
sjálfum sér og eigin þunglyndi, aug-
sýnilega einskis megnugar að breyta
eigin lífi. Hún skynjaði andlega vanlíð-
an þessara kvenna.
Hún heldur áfram: „Það lá í augum
uppi að konur þurftu á hjálp að halda
til að nýta hæfileika sína betur á síðari
helmingi ævinnar. Bæði vegna eigin
lífshamingju og fjárhagsöryggis og til
að öðlast nýja forystu í hinum brýnu
vandamálum heimsins þurftu konur
greinilega að fá aðstoð við að skipu-
leggja atvinnuþátttöku sína og einkalíf
með þeim hætti er væri bæði sálfræði-
37