19. júní - 19.06.1989, Blaðsíða 44

þær koma alveg að þessu glerþaki
valdsins og þá uppgötva þær að allt
sem þær hafa þó gert dugir ekki til.
Við göngum inn í kerfin, það tekur
okkur alla ævina að læra á þau, læra
að hegða okkur, tala gera . . . og
þegar við erum loksins búnar að öllu
saman er ævin á enda. Og dugar ekki
samt.
Nýsköpun hlutverka
Þórunn: Það er af því að við höfum
gengið inn í ákveðið hlutverk, það
sem karlmennirnir hafa búið til
handa okkur. Þegar við förum út í
atvinnulífið eru það þeir sem hafa
mótað leikreglurnar. Ég heyrði ág-
æta dæmisögu um daginn um konur á
krossgötum. Sú fyrsta sem kom að
krossgötunum var nakin og svo
komu þær hver af annarri. Þar kom
gleðikona á rauðum kjól, nunna í sín-
um kufli, kona í tweed-dragt og með
stresstösku, ein í gráum kjól sem
kom beint úr uppvaskinu. Þessar
konur settust allar á krossgötur og
allar vildu þær gefa nöktu konunni
fötin sín. Þær höfðu allar eitthvað að
segja um sitt hlutskipti. Nakta konan
afþakkaði föt. Konurnar fóru að
vorkenna hver annarri, svo fóru þær
að kenna hver annarri um. Síðan
tóku þær til ráðs að spretta upp flík-
unum sínum og sauma nýjar handa
sér. En nakta konan þáði engin
klæði. Hún stóð upp og fór, hélt
áfram að næstu krossgötum. Við er-
um svona, allar í einhverjum hlut-
verkum. Göngum við sjálfviljugar
inn í þau, verðum við ekki að skapa
ný?
Ms: Þetta er nú kannski hugsunin
á bak við Kvennalistann, Þórunn, að
sauma nýja flík handa okkur.
Þórunn: Ég veit það. Ég hef líka
oft hugsað um það í sambandi við
Kvennalistann, hvað þið hafið mikið
frelsi þegar þið stofnið nýjan flokk.
Þið standið allar jafnfætis.
Hanna Maja: Já. Og alveg er ég
viss um að það er tíu sinnum erfiðara
að taka þátt í stjórnmálastarfi innan
flokks, sem hefur völd og áhrif. Að
þurfa að gera tvennt í senn, taka þátt
í að byggja upp stefnumál flokksins
og um leið að vera að reyna að sauma
nýja flík. Það ætti auðvitað að ríkja
mjög gagnkvæm virðing á milli þess-
44
ara kvennahópa enda hef ég aldrei
skilið hvernig hægt er að etja saman
konum innan flokka og konum í öðr-
um kvennahreyfingum.
... og enn um valdið
Jón: Má ég koma með innlegg —
það varðar valdið sem við höfum
verið að ræða og áráttu kvenna fyrir
auknu valdi. Hugsi maður um þetta á
dálítið hærra plani en á stjórnmála-
planinu og velti fyrir sér, hvað það nú
er sem geri mann gæfusaman, ja —
hver sé nú tilgangur lífsins. Þá er ég
viss um að við værum öll sammála
um að það væri ekki vald. Hvers
vegna er þessi kynslóð okkar svona
fíkin í vald? Ég hef það á tilfinning-
unni að krakkarnir okkar hafi örg-
ustu skömm á þessu príli upp stjórn-
málastigana!
Ms: Hvaða vald áttu við? Erum
við að tala um völd til að ráða yfir
öðrum eða vald yfir eigin örlögum.
Konur eru kannski bara að reyna að
taka það vald sem karlar hafa haft til
að setja þær í hlutverk svo þær geti
sjálfar ráðið hlutverkunum.
Soffía: Ég lít á vald sem tæki fyrst
og fremst. Manni þykir eitthvað svo
mikilvægt að maður er tilbúinn til að
berjast fyrir því. Og mikilvægum
málum er ekki hægt að koma fram
nema hafa til þess möguleika og sá
möguleiki er vald. Og ég geri grein-
armun á hvort þetta eru yfirráð eða
tæki til að koma fram málum. Og ég
er viss um að það gefur fólki bæði
lífshamingju og lífsinnihald einmitt
að ganga á hönd einhverjum þeim
hugsjónum, sem skiptir það máli, að
vinna að því að draumur verði veru-
leiki.
Hanna Maja: Marilyn French hef-
ur komið fram með mjög spennandi
hugmynd um tilurð valdsins. Hún
segir að karlmenn hafi tekið sér vald
yfir konum þegar þeir uppgötvuðu
að karlinn getur stýrt náttúrunni.
Áður litu þeir á konur sem hluta af
náttúrunni, þær ólu börnin og virtust
geta ráðið því hvort lífið héldi áfram
eða ekki. Karlinn uppgötvaði svo
sinn hlut í þeirri sköpun en um leið
aðgreinir hann sig frá náttúrunni, tel-
ur sig geta haft völd yfir henni, lífrík-
inu og konunni. Þar með hefst valda-
fíknin. Karlmaðurinn hefur sig á
Soffía Guðmundsdóttir
/
„Eg lít á vald sem
tœki fyrst og fremst.
Manni þykir eitthvað
svo mikilvœgt að
maður er tilbúinn til
að berjast fyrir því.
Og mikilvœgum
málum er ekki hœgt
að koma fram nema
hafa til þess mögu-
leika og sá möguleiki
er vald. Og ég geri
greinarmun á hvort
þetta eru yfirráð eða
tæki til að koma fram
málum. Og ég er viss
um að það gefur
fólki bœði lífs-
hamingju og lífs-
innihald einmitt að
ganga á hönd ein-
hverjum þeim hug-
sjónum, sem skipta
það máli, að vinna
að því að draumur
verði veruleiki. “