19. júní - 19.06.1989, Blaðsíða 67

HEIÐURSLAUNAFLOKKINN
Húslestrar voru lesnir t.a.m. Vídalínspostilla, og rím-
ur voru kveðnar á vökunni. Bóklestur af þessu tagi
tíðkaðist einnig á öðrum heimilum þar um slóðir á upp-
vaxtarárum Jakobínu. Hún fór úr foreldrahúsum
skömmu eftir fermingaraldur. Ekki var heimanförin
gerð til skólanáms svo sem hugur hennar stóð til, heldur
til þess að vinna og létta á barnmörgu heimili foreldra.
Um tíma vann hún fyrir sér í sveit sunnanlands, en settist
síðar að í Reykjavík, stundaði nám við Kennaraskólann
og vann skrifstofustörf um nokkurt skeið. Síðar fluttist
hún norður í land, að Garði í Mývatnssveit, og þar hefur
hún búið síðan. Eiginmaður Jakobínu er Þorgrímur
Starri Björgvinsson bóndi, og eiga þau fjögur börn.
Fyrstu bækur Jakobínu eru ævintýrasagan um
Snæbjörtu Eldsdóttur og Ketilríði Kotungsdóttur og
ljóðabókin „Kvœði“, sem út komu árin 1959 og 1960. Þá
tók hún til við smásagnagerð, og smásagnasafnið
„Punktur á skökkum stað“ kom út árið 1964.
Var þá skammt yfir í skáldsöguna, en „Dœgurvísa“,
hópsaga, sem gerist í Reykjavík á einu dægri kom út árið
1965.
Næst kom svo „Snaran“ árið 1968, og sló óhug á marga
við þá framtíðarsýn, sem þar er dregin upp; öðrum sveið
hirtingin.
Ádeilan er markviss og formið meitlað. Aðeins ein
persóna talar, viðmælandi er nærstaddur, en í honum
heyrist ekki.
Þá gerði Jakobína hlé á skáldsagnagerð um hríð, en
tók aftur til við smásögur. „Sjö vindur gráar“, safn smá-
sagna kom út árið 1970.
Árið 1974 kom svo skáldsagan „Lifandi vatnið“ þar
sem greinir frá Pétri Péturssyni verkamanni, uppruna
hans og umhverfi, lífi hans og hans fólks í fortíð og nútíð.
Enn kom skáldkonan í Garði á óvart með skáldsög-
unni „1 sama klefa“ árið 1981, kyrrlátri sögu og orðfárri,
en áleitinni. Tvær konur ræðast við næturlangt á leið
suður, í sama klefa á strandferðaskipi. Önnur segir hinni
frá lífi sínu þar sem fátt virðist hafa borið til tíðinda og
þó. Lesenda er hér margt eftir skilið að ráða í.
Jakobína Sigurðardóttir hefur einnig ritað fjölda
blaðagreina um margvísleg efni, þjóðfrelsis- og menn-
ingarmál, jafnréttismál og mannréttindi. Hún hefur
samið ritgerðir og útvarpserindi.
Ritferill Jakobínu Sigurðardóttur er merkilegur og
sérstæður. Hún hefur ekki valið sér auðvelda leið sem
rithöfundur. Með hverri nýrri bók, sem frá henni hefur
komið hefur hún skipt um ham og komið fram með
eitthvað nýtt og gerólíkt því fyrra, ekki einungis miðað
við eigin verk, heldur bókmenntalega nýsköpun. Að
þessu leyti hefur hún sérstöðu meðal íslenskra skálda.
Lesendur hafa dáðst að kunnáttu hennar í ritmennsku,
auðugu orðfari þar sem hver persóna hefur sitt eigið
tungutak, ögun hennar og heiðarleika gagnvart við-
fangsefnunum hverju sinni samfara listfengi og skap-
hita.
JORUNN
VIÐAR
„Ég hef fengið listamannalaun hátt á þriðja tug
ára og þau hafa komið sjálfkrafa. Ég hef aldrei
beðið um þau en ég er þakklát fyrir. Heiðurslaunin
í ár komu mér á óvart og þau eru mér uppörvun og
hvatning. Það er heiður að komast í þennan flokk
og þar hafa ekki margar konur setið áður. Ég hef
alltaf verið aðdáandi Jakobínu Sigurðardóttur og
þykir skemmtilegt að fylgja henni inn í þennan
heiðurslaunaflokk. í þeim felst viðurkenning sem
mér finnst tákna það að eitthvað í minni músík sé
verðmætt í augum annarra.“
Jórunn Viðar er Reykvíkingur, dóttir hjónanna Ein-
ars Viðar og Katrínar Viðar f. Norðmann. Listgáfuna
sækir hún í báðar ættir, og hún er alin upp við tónlist.
Faðir hennar var ágætur söngvari og lærði til söngs í
Kaupmannahöfn hjá Ara Jónssyni fyrsta íslenska óperu-
söngvaranum.
Einar Viðar var skammlífur og lést er Jórunn var
aðeins fjögurra ára að aldri. Móðir hennar Katrín Viðar
lærði píanóleik hér heima og erlendis, í Berlín. Hún var
um langt skeið mikilvirkur píanókennari í Reykjavík og
hefur trúlega kennt fleiri Reykvíkingum tónlist og
píanóleik en nokkur annar. Einnig rak hún eigin hljóð-
færaverslun um árabil. Katrín er nýlátin.
Jórunn lærði fyrst hjá móður sinni, en síðar hjá Páli
ísólfssyni. Þá lá leiðin í nýstofnaðan Tónlistarskóla í
67