Sameiningin - 01.09.1920, Page 31

253
Hann ásælist eigur þeirra og hrifsar undir sig alt það, sem hann
með nokkru móti getur náö frá þeim. Hann keyrir þá meö svip-
um, notar hvern blóödropa, sem i þeim er og hann getur náð, til
aö bæta hag sinn. Þegar þeir vinna fyrir hann, er um að gjöra
aö ná sem mestri vinnu fyrir sem allra minsta borgun. Hiagur
þeirra, fjölskyldur, heilsa eða líf, kemur ekkert til greina, því
nógir eru aörir til að1 fylla skörðin, þegar þeir falla í valinn. Alla
keppinauta sína mer hann undir sig af fremsta megni. Þegar
honum eykst ásmegin, spilar hann spilunum þannig, aö hann ráði
heilu landi, heilu keisaradæmi, og ekki er ihann ánægður fyr en
allur heimurinn liggur flatur við fætur honum.
Eðlilega hefir sami andinn ríkt í afstöðu þjóðanna, hverrar
gagnvart annari. Frá byrjun flokka, kynslóða eða þjóða hér á
jörðinni, hefir styrjöld vofað yfir á hverju augnabliki, og heim-
urinn i heild sinni veriö í stjórnleysingja ástandi, Fram að síð-
asta stríðinu var ekkert alþjóða samband til, engin sameiginleg
stjórn, fyrir þjóðir heimsins, en hver þjóð mátti leika lausum
hala óhindruð, iberja á nágrannaþjóð sinni eftir rnætti, traðka á
rétti síns eigin fólks eða annara þjóða, kúga fólk og myrða, alt
saman algjörlega óátalið af öllum þjóðum heimsins, nema þeirri,
sem hún i það og það skiftið átti í höggi við. Um enga takmörk-
un hefir í þessu sambandi verið að ræða, nema að eins máttinn
Öld eftir öldl hafa t. d. Tyrkir haft sér það til skemtunar að
myrða Armeníumenn, og þeir hafa af öðrum þjóðum fengið að
vera algjörlega óáreittir með það gaman. Þjóðirnar hinar gátu
ekki verið að skifta sér af þessu, gátu ekki verið að baka sér
óþarfa óþægindi, eða þær áttu fult í fangi með sína eigin óvini.
Lögmál heimsþjóðanna hefir verið: Veikleikinn er þjóð-
anna skömm. Sverðið og auðurinn eru dýrmætustu hnossin, sem
þjóðin á. Fyrir þjóðina er það dýrmætara að skara fram úr i
verzlun og valdi, heldur en réttlæti og kærleika. Mesti þjóðar-
sigurinn er sá, að geta kúgað sem flesta.
Er þá jörðin öll í svartnættismyrki djöfulsins?
Er ekkert afdrep í náttúrunni eða mannlífinu?
Hefir enginn annar boðskapur komið til mannanna en þessi ?
At'hugum þá fyrst náttúruna.
f slenzkt ljóð bendir á harðneskjuna í náttúrunni á föðurlandi
voru, en kemst þó að þeirri niðurstöðu, að til sé annað afl algjör-
lega annars eðlis:
“Oft finst oss vort land eins og helgrindar hjarn,
en hart er það að eins sem móðir við barn.
'Það agar oss strangt rheð sín ísköldu él,
en ásamt til blíðu, það meinar alt vel.