Morgunblaðið - 19.04.2009, Qupperneq 6

6 FréttirVIKUSPEGILL
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19. APRÍL 2009
Eftir Karl Blöndal
kbl@mbl.is
E
kki er langt síðan falli
talibanastjórnarinnar í
Afganistan var fagnað
víða um heim. Talib-
anar höfðu haldið Afg-
önum í greipum ógnar og ofstækis,
sem sérstaklega beindist gegn kon-
um, en þeir misstu fljótt völdin eftir
að George W. Bush, fyrrverandi
Bandaríkjaforseti, réðst inn í landið.
Boðaðir voru tímar uppbyggingar og
lýðræðis. Nú skyldu konur geta um
frjálst höfuð strokið, gengið mennta-
veginn og fengið langþráð frelsi.
Ekki er langt síðan við blasti að
kona yrði á ný forseti Pakistans. Sú
sýn var úti þegar Benazir Bhutto var
myrt í tilræði skömmu eftir að hún
sneri aftur til Pakistans úr sjálfskip-
aðri útlegð.
Nú eru talibanar í sókn í báðum
þessum löndum. Fyrir viku réðust
fjórir talibanar á Sitara Achikzai,
þýsk-afganska konu, sem barist hef-
ur fyrir réttindum kvenna í Afganist-
an, fyrir utan heimili hennar í borg-
inni Kandahar og myrtu hana.
Iðulega er veist að stúlkum, sem
ganga í skóla, og eru mörg dæmi þess
að sýru hafi verið skvett á skólastúlk-
ur. Nýlega undirritaði Hamid Karzai,
forseti Afganistans, lög sem aðeins
taka til minnihluta sjíta og leyfa í
raun nauðgun í hjónabandi, kveða á
um að giftar konur þurfi leyfi eig-
inmanna sinna til að vinna utan heim-
ilis eða sækja skóla og banna konum
að neita að „hafa sig til“ fari eig-
inmenn þeirra fram á það. Sjítar eru
um 20% Afgana og sættu grimmileg-
Konur í skugga öfga
 Konur í Afganistan og Pakistan eiga undir högg að sækja  Réttindi afganskra
kvenna hafa verið skert með lögum og íslamskur réttur innleiddur í hluta Pakistans
Sharia merkir bókstaflega stígurinn
sem liggur að vatnsbólinu. Sharia er
hið íslamska réttarkerfi og var farið að
styðjast við það kerfisbundið á átt-
undu og níundu öld eftir Krist eða
annarri og þriðju öld samkvæmt tíma-
tali múslíma. Sharia á að leiðbeina
múslímum um það hvernig þeir eigi að
lifa lífi sínu í samræmi við trú sína í
þessu lífi og öðlast vegsemd í öðru lífi.
Öndvert við vestræna lagahefð
snýst sharia ekki aðeins um samskipti
ríkisins við borgarana og samskipti
manna í millum heldur einnig siðferði
einstaklingsins og breytni.
Sharia byggist á guðlegum vilja,
sem komið var á framfæri við spá-
manninn Múhameð. Eftir andlát hans
632 rofnuðu samskiptin við almættið
og lögin hafa síðan þá verið óumbreyt-
anleg, sem skapar vandamál eftir því
sem samfélög breytast og þróast. Í
Tyrklandi sáu menn árið 1926 ekki
annan kost en að snúa baki við sharia,
en í öðrum múslímaríkjum hefur verið
reynt að miðla málum og koma til
móts við kröfur samtímans án þess að
það stríði gegn grundvallarreglum
sharia.
ÍSLAMSKUR RÉTTUR
Bókstafstrúarmenn ráða nú yfir Norður- og Suður Waz-
íristan á hinu svokallaða þjóðflokkasvæði í Pakistan og
sömuleiðis Norðvesturhéruðunum. Í rúmt ár hafa talib-
anar á þessum slóðum barist við pakistanska herinn og
haft betur. Um 3.000 vígamönnum hefur tekist að halda
12.000 stjórnarhermönnum í skefjum. Nú hafa stjórnvöld
séð sitt óvænna og m.a. samþykkt með lagasetningu að
íslamskur réttur gildi á yfirráðasvæði talibana.
Stjórnvöld vonast til að þetta verði til að átökum linni.
Ástæða er til að ætla að samkomulagið muni enn veikja
stjórn Pakistans og bókstafstrúarmenn hyggi á frekari
landvinninga og hafi nú augastað á Punjab.
Talibanar hafa náð völdum í krafti ógnar, andstæðingar
þeirra eru hýddir, þeir hika ekki við að hálshöggva þá, sem
standa uppi í hárinu á þeim, og skóla jafna þeir við jörðu.
Fjöldi fólks hefur flúið undan talibönunum, ekki síst kjörn-
ir leiðtogar og embættismenn.
Swat-dalur, þar sem íslamskur réttur hefur í raun verið
við lýði síðan fyrr á árinu, er ekki nema einnar klukku-
stundar akstur frá höfuðborginni, Islamabad. Þegar talib-
anar og pakistanski herinn gerðu vopnahlé í febrúar var
ekkert kveðið á um almenn réttindi á borð við rétt stúlkna
til skólagöngu. Tónlist hefur verið bönnuð og loka á versl-
unum þegar kallað er til bænahalds. Til marks um and-
rúmsloft ógnarinnar er að á útvarpsstöð einni í Swat var
lesið upp á hverju kvöldi hverja ætti að hálshöggva næst.
Talibanar kúga, yfirvöld láta undan