Saga - 1997, Blaðsíða 19

BREYTINGAR Á ATVINNULÍFI VIÐ EYJAFJÖRÐ
17
ágætir sjávarkambar til að verka á fisk og hákarl. Á Þormóðseyri
var bara sandur. Þess vegna var Siglunes miðstöð hákarlaveiða á
°pnum bátum meðan verkun og nýting hákarlsins skipti máli. Eftir
komu þilskipanna varð lifrin mikilvægust vegna eftirspurnar eftir
lýsi og þá var aðstaðan á Þormóðseyri ákjósanleg og góð höfn þar
reið baggamuninn. Utgerð frá Siglunesi dróst saman en byggð á og
við Þormóðseyri tók að dafna.27
Minni bátarnir voru aftur á móti gerðir út frá heimahöfnum, ým-
lst á hákarl eða til þorskveiða. Olafsfirðingar gerðu út frá Olafs-
fjarðarhorni, Svarfdælir frá Böggvisstaðasandi, Hríseyingar frá Hrís-
ey og innar í Eyjafirði var sótt frá hinum ýmsu jörðum. Að austan-
verðu var einnig róið frá einstökum jörðum en minna um sam-
þjöppun fiskveiðanna. Öflugasta verstöðin var í Grenivík en þaðan
gerðu bændur úr Höfðahverfi lengi út og áttu þar hjalla og sjóbúð-
lr- Þar var útræði gott og bændur sem fjær bjuggu höfðu uppsát-
Ur.28
Með afnámi einokunar 1786-87 tóku yfirvöld upp nýja stefnu
^ér á landi. Stefnt skyldi í átt til þéttbýlis með því að efla nokkra
þéttbýlisstaði sem verslunarmiðstöðvar sveitanna í kring. Á Norð-
Urlandi var stofnaður einn kaupstaður, Akureyri, en auk þess var
sett verslun á Siglufirði en löggildingu fékk staðurinn þó ekki fyrr
er* árið 1818. Eyfirðingar voru vel settir með verslun miðað við
íbúa flestra annarra héraða á því tímabili sem hér ræðir um og
verður það helst rakið til góðra hafna á báðum stöðunum, Akur-
eyri og Siglufirði, og fjölbreyttrar framleiðslu héraðsbúa. Þéttbýlis-
myndun varð samt hæg. Kaupmenn tóku ekki þátt í framleiðsluat-
vmnuvegunum og gróðinn fór því ekki í uppbyggingu verslunar-
staðanna. Tilraun stjórnvalda til að búa til þéttbýlisstaði bar því
ekki tilætlaðan árangur.29 Um miðja 19. öld voru íbúar á Akureyri
^86 og þar voru fimm verslanir en íbúar á Siglufirði voru örfáir (55
ar'ð 1888) og þar var ein verslun.
27 Sigurjón Sigtryggsson, Frá Hvanndölum til Úlfsdala 1, bls. 261 og áfram; 3, bls.
948,961.
28 ByggSir og bú Suður-Þingeyinga 1985, bls. 90.
29 Gísli Gunnarsson, „Frá úthöfnum til borgar", bls. 135.
2-Saga