Saga - 1997, Qupperneq 21

BREYTINGAR Á ATVINNULÍFI VIÐ EYJAFJÖRÐ
19
arið 1882. Innsveitarmenn í Eyjafirði stofnuðu kaupfélag árið 1886.
Fyrst kölluðu þeir það Pöntunarfélag Eyjafjarðar en fljótlega var
nafninu breytt í Kaupfélag Eyfirðinga. Fleiri kaupfélög fylgdu í
kjölfarið, bæði vestan og austan Eyjafjarðar.31
Á sama tíma og bændur voru að þreifa sig áfram með verslun
Auttist kaupmannaverslunin inn í landið að töluverðu leyti. Má
Sem dæmi nefna að um 1870 voru innlendar verslanir orðnar jafn-
ttrargar og þær útlendu, þó með miklu minni hlutdeild viðskipt-
anna.32 Margir kaupmenn voru harðir viðureignar. Dæmi um það
er Akureyrarkaupmaðurinn Carl J. Höepfner. Hann reyndi um
ttma að ná undir sig allri verslun á Akureyri með því að kaupa þar
Verslanirnar. Því hefur verið haldið fram að framkoma Höepfners í
garð bænda hafi ýtt undir samtök þeirra um verslunarmál.33
Af framansögðu má ljóst vera að verslunum á Eyjafjarðarsvæð-
lnu fjölgaði mikið um og eftir aldamótin síðustu og Eyfirðingar
höfðu með tímanum úr meiru að velja. Á Siglufirði voru lengstum
a seinni hluta 19. aldar tvær verslanir en um aldamótin fjölgaði
þeim mikið, einkum smáverslunum, og voru þær þá líklega orðnar
um tíu. Á Akureyri voru höfuðstöðvar verslunar og viðskipta fyrir
Ayjafjarðarhérað og nálægar sveitir í austri og vestri. Verslunum
þar fjölgaði stöðugt er nær dró aldamótum og árið 1900 voru þar
18 verslanir. Á Hjalteyri hófst föst verslun árið 1885 og þar var um
ttma eftir 1895 útibú Kaupfélags Svalbarðseyrar fyrir vestursveitir
yjafjarðar. Árið 1897 varð eyrin löggiltur verslunarstaður. Á Sval-
arðseyri hófst verslun árið 1889 og 1894 varð staðurinn löggiltur
verslunarstaður. Til Ólafsfjarðar komu lausakaupmenn af og til og
um miðjan síðasta tug aldarinnar hófst þar lítil föst verslun sem
Stækkaði með auknu þéttbýli. Ólafsfjarðarhorn varð löggiltur versl-
Ur>arstaður árið 1905. Árið 1892 stofnuðu Svarfdælir deild innan
aupfélags Svalbarðseyrar og árið 1901 hófst einnig kaupmanns-
Verslun á Dalvík og þangað komu lausakaupmenn. Staðurinn varð
u8giltur verslunarstaður árið 1909.
^jn ^fl^la þölgun verslana á Eyjafjarðarsvæðinu, úr sex um miðja
• öld í 33 um aldamótin síðustu, jók mjög fjölbreytni atvinnulífs-
lns 1 ttéraðinu og var mikil lyftistöng fyrir þéttbýlismyndun. Þeir
31 ^upfélag Eyfirðinga - 50 ár, bls. 7 og áfram.
Magnús Jónsson, Saga íslendinga IX, 1, bls. 455.
3 Sama rit, bls. 410.