Saga - 1997, Qupperneq 35

breytingar á atvinnulífi við eyjafjörð
33
yrstu bátarnir komu voru trillur orðnar fast að 60 við Eyjafjörð,
yirust gamlir árabátar með vélum eða nýsmíði. Annars staðar á
orðurlandi var trilluútgerð sáralítil, þó vaxandi í Þingeyjarsýslu.
En það urðu fleiri tæknibreytingar í sjávarútveginum um síðustu
a damót og raunar á síðustu áratugum 19. aldar. Lína var gamalt
veiðarfæri en notkun hennar varð útbreiddari en verið hafði og
einnig varð netaveiði almennari eftir aldamót. Annað var það að
si dveiðar hófust að nokkru marki um 1880 og sjómenn voru fljótir
a komast upp á lagið með að nota síld til beitu. Loks má svo
nefna útbreiðslu íshúsa í aldarlok sem höfðu þau áhrif að beitusíld
Var til allt árið en öflun og geymsla beitu hafði fram að því verið
yandamál á 19. öld víða hér á landi; beituskortur gat jafnvel komið
1 Veg fyrir róðra.
Allar þessar nýjungar og breytingar sem hér hefur verið tæpt á
telía meðal forsendna þeirrar þróunar í átt til kapítalisma sem
r varð um aldamótin síðustu í fiskveiðum. Meðal annars áttu
pær þátt í að gera smábátaútgerð mjög arðbæra og víða við Eyja-
^or stuðlaði hún að þéttbýlismyndun. Ólafsfjörður er gott dæmi.
var eingöngu smábátaútgerð stunduð og heimamenn eignuð-
gSt eElci bát yfir 12 tonnum fyrr en árið 1926 en þá voru íbúar
P°rpsins samt orðnir 443. Svipuð þróun varð víðar við Eyjafjörð og
3 ír st°e'unum, Siglufirði og Akureyri, var smábátaútgerðin góð
1 á '?*’ stórútgerðina og styrkti þar með þéttbýlismyndun.
ar arunum 1879-80 hófu Norðmenn fyrstu umtalsverðu síldveið-
je 3r 3 Eyíafirði. Heimamenn voru fljótir að læra af þeim og fljót-
þ®a Voru stofnuð fjögur síldveiðifélög sem öll urðu þó skammlíf.
var fyrst 0g fremst vegna þess að á árunum 1887-95 var síld-
611 lttrl sem engin. Á þessum fyrstu árum síldveiðanna var síld
^.me^ lancfnót, lásum og lagnetum.
ri 1895 glæddust síldveiðar á ný á Eyjafirði. Einkum voru Ak-
ynngar duglegir að nýta sér síldargöngumar og þar vom einnig
Átha UrnsvlfamlkHr nótaútgerðarmenn af erlendu bergi brotnir.
bótU Vel^arnar drjúgan þátt í vexti Akureyrar um aldamótin. í við-
nVkT^ Steru þilskipin var smábátaútgerð að verða þar stöðugt
atvir\Væ^ar' vlnna vl® silcl °g saltfisk veitti vaxandi fjölda fólks
to^PP Ur alcfamótum hætti síldin að ganga inn Eyjafjörð í stómm
Q...Urn' Eærðust þá veiðarnar utar í fjörðinn, vom stundaðar frá
Si lufUtTI V6Stur Siglunesi og á Grímseyjarsundi. Fór þá vegur
sem síldarbæjar mjög vaxandi þar sem bæði innlendir
3-saga