Saga - 1997, Side 66

64
ERLA HULDA HALLDÓRSDÓTTIR
en skylduverkin innanhúss sem ekki gáfu beinan arð. Heimildir
gefa að minnsta kosti til kynna að körlum hafi þótt kvennastörfin
auvirðileg, einkum eldhússtörf, og þátttaka karla í öðrum inni-
störfum en tóskap og vefnaði hafi verið fátíð.22 Ef til vill hafa konur
því leitað í ákveðin karlastörf til að fá uppreisn æru og karlar gefið
þeim karlleg einkenni í eftirmælum í sama tilgangi.
Þótt karlleg einkenni væru talin til tekna virðast hafa verið tak-
mörk fyrir því hversu langt konur máttu ganga. Ég tel að mörkin
hafi verið dregin þar sem hið opinbera valdsvæði karlmannsins
utan heimilisins og einkalíf heimilisins/búsins mættust. Konur hafi
því gjarnan mátt sýna karlmannshug í þeim kvenlegu rnálefnum
sem kröfðust kjarks og þors, svo sem þegar kom að viðurgjörning1
við fátæka, matgjöfum, bústörfum og umsjón með vinnu hjúa.
Sjálfsmynd kvenna
Sú kvenímynd sem hér hefur verið lýst og aðstaða kvenna til
menntunar hlýtur að hafa haft umtalsverð áhrif á sjálfsmynd þeirra-
Hvaða augum litu þær sjálfar á hlutverk og eðli kvenna? Var sa
veruleiki sem við þeim blasti eitthvað í líkingu við það sem ímynd'
in bauð?
Þegar sendibréf 19. aldar kvenna eru lesin dylst engum að sjálfs'
mynd þeirra mótaðist að verulegu leyti af ríkjandi kvenímynd-
Þær vissu nákvæmlega til hvers var ætlast af þeim og bréfin bera
það með sér að þær reyndu eftir bestu getu að standa undir þeim
væntingum sem til þeirra voru gerðar sem húsmæðra. Það sést af
bréfum Guðrúnar Þorgrímsdóttur til Gríms Thomsens sem vitna^
var til hér að framan.23 Hið sama á við um Jakobínu Jónsdóttur-
Hún bjó á heimili bróður síns á Hólmum í Reyðarfirði frá ung'
lingsaldri og gegndi þar húsmóðurstörfum í forföllum mágkonU
sinnar. Skilja má á bréfum Jakobínu til Solveigar systur sinnar a
Gautlöndum að hugur hennar hafi staðið til annars en hefðbund'
inna húsfreyjustarfa. Menntun var henni hugleikin og hún viðuí'
kenndi í bréfi árið 1860 að sig hefði „mest af öllu langað til að lmra
22 Erla Hulda Halldórsdóttir, „Þú hefðir átt að verða drengur í brók", ^s'
100-101 og 104-m
23 Lbs. 3174, 4to. Guðrún Þorgrímsdóttir til Gríms Thomsens 21/1 1844 og 21 /'
1845.