Saga - 1997, Page 131

TILSKIPUN UM AUKIÐ VERSLUNARFRHLSI
129
sem vanræktu þetta gætu ekki vænst þess að fá framar siglinga-
leyfi til íslands (12. gr.). Áður en lagt væri af stað til landsins átti
n*sti danski ræðismaður að árita leyfisbréfið eftir að hafa gengið
úr skugga um að rétt væri að öllu staðið af hálfu leyfishafa (4. gr.).
A Islandi skyldi svo fyrst komið við í einum þáverandi fjögurra
kaupstaða (sem voru Reykjavík, Grundarfjörður, Akureyri og Eski-
fjörður) og hlutaðeigandi yfirvald (bæjarfógeti í Reykjavík, annars
sýslumaður) skoða og árita leyfisbréf, farmskrá og önnur tilskilin
sk)öl skips og áhafnar. Væri engu ábótavant var heimilt að reka
lausaverslun frá skipinu í kaupstöðunum og á löggiltum úthöfn-
Urr>, sem voru þá alls um 20 talsins.104 Skyldi það gert í samræmi
Vlð þessa tilskipun, ákvæði fríhöndlunarlaganna um lausaverslun
°8 framangreindar tilskipanir frá 1792 og 1793, auk þess sem hinir
erlendu verslunarmenn yrðu almennt að virða landslög á íslandi
(5.-7. gr.). Ef út af væri brugðið lágu við svipting verslunarleyfis og
hear sektir og jafnvel að lagt yrði hald á skip og farm til að tryggja
greiðslu slíkra sekta. Yfirvöldum í landinu var gert að hafa ræki-
legt eftirlit með því að leyfishafarnir og fulltrúar þeirra héldu í hví-
vetna tilskilin lög og reglugerðir um verslunina. Til viðbótar fyrr-
nefndu eftirliti við komuna til landsins skyldu því skilríki þeirra og
v°ruskrár skoðuð og árituð á öllum verslunarstöðum, þar sem þeir
r*kju einhverja verslun. Fyrir þetta átti leyfishafinn eða skipstjóri
ans að borga sýsluyfirvaldi á hverjum stað 6 rbd. silfurverðs í
P°knun. Bættist þetta ofan á leyfisgjöldin að ógleymdri þeirri þókn-
Un sem leyfishafinn þurfti að sjálfsögðu að greiða fyrrnefndum
°nskum ræðismanni (8.-12. gr.). í 13. gr. var svo kaupmönnum á
s andi leyft að hafa bein viðskipti við utanríkislönd án félagsskap-
ar við kaupsýslumenn í Danmörku eða hertogadæmunum. En til
Pess varð áfram að nota skip í eigu þegna Danakonungs, mönnuð
lnuanríkisáhöfnum, eins og í öllum öðrum siglingum danskra þegna
1 Islands. Nánar er síðan um þetta fjallað í 14.-18. gr. og skiptir þar
nieginmáli að innfluttar vörur beint frá utanríkislöndum skyldu
vera tollfrjálsar eins og annar innfluttur varningur íslandskaup-
lnanna. Hins vegar skyldu þeir greiða 5 rbd. silfurverðs í útflutn-
lngstoll á hverja stórlest skips er flytti íslenskar vörur beint til
utanríkislanda (17.-18. gr.).
Vr skal þó bætt við að þetta útflutningsgjald var fellt niður
Lovsamlitig for Island VII, bls. 616, 789-90. Sbr. Verzlunarsögu, bls. 445-609.
9-Saga