Saga - 1997, Side 161

KYNJASÖGUR Á 19. OG 20. ÖLD?
159
^treita hafi myndast milli alþýðu manna og millistéttarinnar sem
a8öi þunga áherslu á uppbyggingu skólakerfisins er ekki svarað.
Engum blöðum er um það að fletta að þessum spurningum er
e i auðsvarað, meðal annars vegna þess að heimildirnar eru erf-
! ar vtðfangs. Bæði er það að stofnanir eins og skólar héldu helst til
ga efni sem tengdist formlegri uppbyggingu þeirra (og sagn-
r*ðingar hafa nýtt sér ríkulega) og einnig hefur verið erfitt að
a «ast sjónamið þeirra sem gengu í skóla. Það kemur aðallega til
pví að sagnfræðingar hafa vegna hugmyndafræðilegra áherslna
e i séð ástæðu til að draga fram í dagsljósið vitnisburð einstak-
^nganna sjálfra. Hér á eftir verður einkum hugað að tveimur þátt-
, , Sem tengjast þessari skólasögu. Annars vegar verður umfang
ans kannað, tilhögun kennslunnar og ýmis mál sem sneru að
bQITlen^Urn' Etins vegar verður gerð tilraun til að athuga hvernig
sjálf upplifðu skólann og tengsl fjölskyldunnar við hann.
, fyrstu áratugum 20. aldar var tilhögun kennslunnar greinilega
vanr°kkurri mótun. Sem dæmi má nefna að á árunum frá 1925-26
• r iortán ára börnum kennt í 26 stundir á viku og þar var meðtal-
Va h' mÍ/ s°n§ur °8 handavinna. Börnum í yngstu deildunum
Um ÍnS Ve8ar hennt í þrettán stundir á viku.39 Börn byrjuðu í flest-
tilfelium tíu ára gömul í skóla á fyrstu tveimur áratugum ald-
mnar og skólatíminn var mjög stuttur til að byrja með.
Ur f ^hsvert er sem fram kemur í skýrslu Barnaskóla Reykjavík-
be./rrr skólaárið 1923-24 að um ójafna aldursdreifingu barna í
b^ íardeildir var að ræða. Sem dæmi má taka að 47 fjórtán ára
hekk V°ru 1 8' bekk, 92 á sama aldri í 7. bekk, 85 í 6. bekk og 22 í 5.
be., ! Eörn sem voru þrettán ára dreifðust á eftirfarandi hátt á
(þe JardeÍIdÍrnar: * 8' bekk voru sextán börn, í 7. bekk voru 49
]|qSSi born voru á réttum stað í skólakerfinu), í 6. bekk voru 104,
að -1reban ara höm voru í 5. bekk og tíu voru í 4. bekk. Segja má
aricj.rverri bekkjardeild hafi verið börn á fjórum til fimm mismun-
IrieQ aiciursárum. Þetta hafði að sjálfsögðu mikil óþægindi í för
Ser og eins og bent er á í skýrslunni þá hættu börn yfirleitt í
39
Þesi
sfe/Sar tniur voru eitthvað mismunandi frá ári til árs. Sjá Skýrslu um Barna-
sfáf eytyavíkur skólaárið 1925-6, bls. 4. - Sjá einnig Skýrsla um starfsemi Barna-
Um\Aku^r °g hagi hans árin 1908-1918. - Barnafræðsla árin 1916-20. - Skýrsla
fyrir ar>,as^a Reykjavfkur skólaárið 1923-1924. Sem dæmi þá voru tölurnar
sko .ann mun lægri og hafa þar komið til áhrif stríðsins og kola-
Ur í baenum. Sjá BsR Aðfnr. 3299 - Skólalög og reglur 1902-1964.