Morgunblaðið - 27.11.2010, Blaðsíða 53

40 Jólablað Morgunblaðsins 2010
Hátíð bóka-
ormanna
Á Íslandi er vart að finna það jólatré þar sem ekki
leynist undir, í einum pakkanum, áhugaverð bók.
Bókaflóðið er orðið stór hluti af jólahátíðinni og fast-
ur liður í tilverunni hjá mörgum að slappa af eftir ys
og þys ársins, með góða jólabók í annarri hendi og
köku- eða konfektskál í hinni. H
ún Arna Ýrr Sigurðardóttir, prestur í Glerár-
kirkju, segir að jólin hafi verið mikill bókatími
þegar hún var barn. „Ég fékk yfirleitt mjög
mikið af bókum í jólagjöf og fór jólafríið mikið
í lestur fram á nótt þar sem ég las mig í gegnum bunk-
ann,“ segir hún og minnist þess t.d. að hafa fengið margar
af barnabókum Indriða Úlfssonar skólastjóra. „Hann var
einmitt skólastjóri í barnaskólanum mínum, og ég man
hvað ég las bækurnar hans með mikilli ánægju.“
Eitthvað hefur þó breyst í seinni tið. Arna hefur jafn-
gaman af lestri og áður, en undanfarin jól hefur hún sjálf
ekki fengið neinar bækur að gjöf. „Ég er auðvitað komin á
þann aldur að gjöfunum hefur fækkað, en þess í stað fá
börnin á heimilinu flesta pakkana,“ segir Arna en bætir
við að hún sé samt ekki með öllu bókalaus. „Yfirleitt er nóg
af fólki í kringum mig sem hefur fengið spennandi bækur,
og þá sit ég um að fá að lesa þær þegar tækifæri gefst.“
Galdraguttinn uppáhalds
Arna sýnir á sér óvenjulega hlið þegar hún ljóstrar upp
um hvers konar bækur eru helst í uppáhaldi. „Það væru
kannski helst Harry Potter-bækurnar,“ segir hún hlæj-
andi. „Ég er dálítill fantasíuaðdáandi og bækurnar bæði
um Harry Potter og Hringadróttinssögu eru mínar uppá-
haldsbækur. Það má segja að ég hafi afgreitt fagurbók-
menntirnar þegar ég var á þrítugsaldri og núna þykir mér
gott að lesa góða fantasíu mér til afþreyingar.“
Í Örnu býr líka spennufíkill og hún missir ekki af góðri
íslenskri spennusögu. „Mér er reyndar enn minnisstætt
þegar við hjónin fengum saman í jólagjöf Sér grefur gröf
eftir Yrsu Sigurðardóttur. Ég held einmitt að það hafi ver-
ið síðasta bókin sem ég fékk á jólum. Ég byrjaði að lesa í
bókinni á aðfangadagskvöld, en byrjunin er svo óhugn-
anleg að hún eyðilagði nánast jólanóttina fyrir mér,“ segir
Arna og kímir og bætir við að hún láti hvorki bækur eftir
Yrsu né Arnald Indriðason framhjá sér fara.
Í bókaflóðinu þetta árið hefur Arna komið auga á
nokkra áhugaverða titla. „Ég ætla pottþétt að lesa bók eft-
ir tengdaföður minn, Níels Árna Lund, sem heitir Á
heimaslóðum og er hans ættarsaga norðan af Melrakka-
sléttu. Ég þekki til á svæðinu enda var ég þar prestur í sex
ár og hlakka til að glugga í ritið. Eins held ég að verði
gaman að skoða bókina Ljósu eftir Kristínu Steinsdóttur,
sem mér sýnist vera áhugaverð raunasaga um konu í erf-
iðum aðstæðum.“
ai@mbl.is
„Yrsa eyðilagði
nánast jóla-
nóttina“
Skapti Hallgrímsson
Biblían Þó Arna hafi gaman af að slaka á yfir galdra-
fantasíu eða góðri spennusögu er samt eðlilega sama
bókin í aðalhlutverki um hver jól.
Presturinn í Glerárkirkju heldur upp á
Harry Potter og Hringadróttinssögu en
stenst heldur ekki góða spennusögu.
Í
mínum huga eru bækurnar stór hluti af jólahaldinu.
Ég er minna í piparkökubakstri og að klippa út
músastiga en hins vegar finnst mér alltaf eins og
jólin séu að koma þegar Bókatíðindi detta inn um
lúguna. Svo er ég að reka inn nefið í bókabúðirnar í des-
ember og virða fyrir mér nýju titlana,“ segir Stefán Páls-
son, sagnfræðingur og lestrarhestur.
Stefán kveðst reyna að taka frá góðan tíma fyrir lest-
urinn um jól og áramót. „Þetta eru kannski fimm bækur
eða svo sem ég næ að klára nýskriðinn í nýja árið,“ segir
hann en bætir við að það séu ekki endilega skáldsög-
urnar sem veki mestan áhuga. „Ég hef eiginlega aldrei
komist inn í þessa reyfaradellu sem er búin að vera hér á
landi síðustu árin. Samt eru vissir skáldsagnahöfundar
sem ég reyni alltaf að lesa og ef Einar Kárason eða Guð-
bergur Bergsson eru með nýjar bækur fara þær alltaf á
óskalistann. Annars get ég lifað af heilu árin án þess að
lesa einn einasta reyfara.“
Harðsoðnar ævisögur
Þótt skáldsögurnar veki flestar litla spennu bíður Stef-
án þeim mun spenntari eftir að sjá hvort áhugaverðar
ævisögur komi upp úr jólapökkunum. Ekki eru samt all-
ar ævisögur jafngóðar. „Sú breyting hefur orðið í seinni
tíð að kominn er meiri fréttamennskublær á mikið af
ævisöguútgáfunni. Þetta eru þá bækur sem minna helst
á stór tímaritsviðtöl. Viðmælandinn er yfirleitt búinn að
vera í eldlínunni þá um árið og markmiðið oft að varpa
fram einhverjum sprengjum frekar en t.d. að gera upp
áhugaverðan feril manna seint á lífsleiðinni,“ útskýrir
Stefán. „Ég get alveg viðurkennt að ég er ekki mikið
spenntur fyrir að lesa ævisögu handboltamanns á þrí-
tugsaldri. Það er leiðinlegt að sjá hvernig pólitískar ævi-
sögur, þar sem vandvirkur sagnfræðingur leggst yfir
viðfangsefnið og fer í gegnum allar hirslur að segja má,
hafa vikið fyrir harðsoðnum viðtalsbókum.“
Pælt í pólitík
Ekki er þar með sagt að allt í bókaflóðinu sé af harð-
soðnu sortinni: „Bók Gunnars Th. Jóhannessonar um
Gunnar Thoroddsen hlakka ég til dæmis mjög til að lesa
og er alvöru doðrantur. Sigrún Pálsdóttir sagnfræðingur
er einnig með áhugaverða bók um Þóru Pétursdóttur
Péturssonar biskups, sem ég held að sé dálítið öðruvísi
ævisaga og gæti verið mjög spennandi sýn á Reykjavík
19. aldar,“ segir Stefán. „Ég ætla líka að verða mér úti
um og lesa bók Elíasar Snælands Jónssonar um Möðru-
vallahreyfinguna sem eflaust er markverð viðbót við það
sem fyrir hefur verið ritað um íslenska stjórnmálasögu.“
Goðasögur rifjaðar upp
Áhugasvið Stefáns er samt ekki bara takmarkað við
háfræðilega doðranta. „Ég er mikill áhugamaður um
teiknimyndasögur og þykir gaman að sjá að menn eru nú
að taka upp þráðinn með útgáfu á Ástríki, Sval og Val og
öllu þessu sem maður drakk í sig sem krakki,“ segir hann
og gleðst sérstakega yfir endurútgáfu Goðheimabók-
anna, um uppátæki og ævintýri Ása. „Þótt ég eigi upp-
haflegu útgáfuna hafði ég hugasð mér að kaupa endur-
útgáfuna, þó ekki væri nema til þess að styðja við
framtakið. Það komu út fimm bækur í þessum flokki á ís-
lensku, en á dönsku eru bindin komin upp í 13. Ég get al-
veg viðurkennt að ég lærði mun meira úr þessum teikni-
myndasögum en úr öllum kennslubókunum um goðin
sem maður var látinn lesa í gagnfræða- og menntaskóla.“
Skiptibókin síðasti pakkinn
Stefán er landskunnur friðarsinni og vinstrimaður, og
því ætti ekki að koma á óvart að hann fái oftar í gjöf sum-
ar tegundir af bókum en aðrar. „Þegar Guðni Th. skrifaði
um óvini ríkisins og hleranir á mótmælendum fékk t.d.
annar hver maður þá hugdettu að það væri einmitt gjöfin
fyrir mig,“ segir Stefán en kvartar ekki. „Það er fínt að
hafa nokkrar bækur til að skipta, og verður eiginlega að
vera a.m.k. ein slík hver jól. Það er upplifun út af fyrir sig
að fara í bókabúðirnar þegar þær eru opnaðar eftir jólin
og skipta eins og einni bók. Það er eins og að fá einn loka-
pakka í viðbót.“
ai@mbl.is
„Það er fínt að
hafa nokkrar
bækur til að
skipta“
Morgunblaðið/Ernir
Athöfn „Það er upplifun út af fyrir sig að fara í bókabúð-
irnar þegar þær opna eftir jólin og skipta eins og einni bók.
Það er eins og að fá einn lokapakka í viðbót,“ segir Stefán.
Stefán Pálsson er spenntastur fyrir ævi-
sögum og teiknimyndasögum en þykir
líka skemmtileg jólaathöfn að skipta
nokkrum bókum eftir jól.
E
kki ætti að koma á óvart
þótt Friðrika Geirsdóttir,
matgæðingur og sjón-
varpskokkur, fyndi a.m.k.
eina matreiðslubók undir jólatrénu.
„Ég á vinkonu sem virðist hafa það
fyrir reglu að gefa mér matreiðslu-
bækur, og þá nær alltaf einhverja
óvenjulega og fágæta bók sem fæst
ekki endilega í hillum íslenskra
bókaverslana. Hún er samt eignlega
sú eina sem gefur mér matreiðslu-
bækur þegar ég hugsa málið.“
Friðrika reynir að gefa sér tíma
til að lesa og helst að barnauppeldið
komi í veg fyrir að hún lesi meira:
„Ég reyni samt alltaf að lesa aðeins
fyrir svefinn og finnst voða gott að
leggjast snemma á koddann með
góða bók í höndunum. Það er eig-
inlega orðið hluti af svefnvenjunum
hjá mér að hlakka til að fara upp í
rúm og gleyma mér við lesturinn.“
Yrsa næstum of spennandi
Friðrika segist hafa komið auga á
nokkra spennandi titla þessi jól.
Hún hafi þegar tekið forskot á sæl-
una og er núna að lesa nýjustu
spennusögu Yrsu Sigurðardóttur.
„Ég las í bókinni í ferð til Akureyrar
fyrir stuttu og vissi ekki alveg hvað
ég átti við mig að gera. Ég gisti ein á
hótelhergi með bókina hálfkláraða
og þorði varla að sofna. Þess í stað
vakti ég og las og las í von um að
finna á endanum rólegan stað í bók-
inni þar sem ég gæti treyst mér til
að gera hlé á lestrinum.“
Spennusögur eru í uppáhaldi hjá
Friðriku. „Ég er að nota heilann all-
an daginn og finnst bækurnar góð
leið til að slaka á. Hins vegar get ég
alls ekki horft á hryllings- eða
spennumyndir því þá fer ég alveg
yfir um. Bókinni get ég þó a.m.k.
lokað ef ég er orðin yfirspennt.“
Áhrifaríkar barnabækur
Af öllum titlunum í bókaflóðinu í
ár eru það samt barnabækurnar
sem Friðrika virðist spenntust fyrir,
og þá fyrir hönd sona sinna tveggja.
„Ég rakst t.d. á dvd-disk sem heitir
Dagurinn í dag, sem er eins konar
sunnudagaskóli og væri gaman að
skoða. Svo langar mig líka mikið að
lesa fyrir strákana Dýrin leika sér
eftir Þórarin Eldjárn.“
Bókagjöfin sem Friðriku er minn-
isstæðust er einmitt matreiðslubók
fyrir börn sem kom út fyrir þremur
áratugum og hefur kannski haft
meira mótandi áhrif á Friðriku en
margar aðrar gjafir. „Ef ég man
rétt fékk ég ekki bókina sjálf heldur
systkini mín, en ég var fljót að eigna
mér hana. Þetta var Matreiðslubók-
in mín og Mikka og aldrei að vita
nema hún hafi komið mér á sporið í
átt að því sem ég er að fást við í dag.
Bókin var a.m.k. mikið notuð og
kápan fyrir löngu orðin snjáð, slitin
og útkámuð af allri eldamennsk-
unni.“
ai@mbl.is
Morgunblaðið/Eggert
Hasar „Ég vakti og las og las í von um að finna á endanum rólegan stað í
bókinni þar sem ég gæti treyst mér til að gera hlé á lestrinum,“ segir Friðrika
um nýjustu bóku Yrsu Sigurðardóttur.
Byrjaði mataráhug-
inn með Mikka?
Friðrika Geirsdóttir segir ekki útilokað að jóla-
bók sem gefin var út fyrir þremur áratugum hafi
haft mikil áhrif. Hefur yndi af spennusögum en
ræður ekki við hryllingsmyndir.