Morgunblaðið - 27.11.2010, Blaðsíða 14

104 Jólablað Morgunblaðsins 2010
Jólamarkaður
- Handverksmarkaður
Á Garðatorgi
Garðabæ
Verslanir á Garðatorgi
Endilega komið
og upplifið samkallaða
jólastemmingu
í fallegu umhverfi
Handverksmarkaður
með handverki,
nýjum vörum
og mat
verður alla laugardaga
á Garðatorgi í Garðbæ
fram að jólum
frá kl. 11-18 27. nóv.
frá kl. 11-16 4.,11. og 18. des.
V
ið vorum nýflutt heim frá
Svíþjóð. Við fluttum um
jólin; kláruðum síðustu
prófin 20. desember og
vorum komin til Íslands viku seinna
með þrjú ung börn í eftirdragi. Það
fór ekki mikið fyrir jólahaldinu
vegna flutninganna, og flest á heim-
ilinu komið ofan í kassa og upp í gám.
Þegar við komum heim til Íslands
biðu okkar staflar af smákökum,
sem hún Hugrún tengdamamma
hafði bakað og sent okkur frá
Hornafirði, og ég get ekki lýst því
hvað það var notalegt að koma heim
í þessar móttökur. Nú um jólin eru
átján ár síðan, og við minnumst þess
enn hvernig jólastemningin náði til
okkar með þessari óvæntu köku-
sendingu. Það er alveg hreint yndis-
legt þegar einhver gerir svona fyrir
mann og þetta er ein af mínum bestu
jólaminningum.“
Þannig segir Hildur Helga Gísla-
dóttir frá, og minnir á hversu mikill
gleðigjafi góð jólakaka eða askja af
smákökum getur verið á þessum
árstíma og baksturinn vakið ljúfar
minningar. Hildur er framkvæmda-
stjóri Kvenfélagasambands Íslands
og heldur betur liðtæk í eldhúsinu.
Ekki skemmir heldur fyrir að eig-
inmaðurinn, Kristján Rafn Heið-
arsson, er matreiðslumeistari og því
ættu að vera hæg heimatökin í jóla-
bakstrinum.
Blessað límbandið
Hildur segist reyndar ekki ná að
baka eins mikið og hún myndi vilja.
„Við erum ekki ein af þessum fjöl-
skyldum sem baka óteljandi sortir í
byrjun desember og klára þær svo
fyrir jól. Við hefjum oftast jólabakst-
urinn á því að baka sænskt Lús-
íubrauð, Lussekatter, á Lúsíudaginn
sem er 13. desember og bökum svo
nokkrar sortir eftir það. Kökurnar
geymum við svo gjarna til jólanna en
það gengur misvel,“ segir hún. „Við
hjónin erum bæði alin upp við það að
jólasmákökurnar voru allar geymd-
ar í kökuboxum til jólanna og stund-
um voru þau meira að segja límd aft-
ur með límbandi. Það gat nú verið
freistandi og fyrir tíma límbandsins
var reyndar erfitt að stelast ekki í
eina og eina köku, en maður þurfti
að vera kræfari til að opna dunkinn
snemma þegar hann var límdur aft-
ur.“
Mátti helst ekki baka
Á heimilinu mætast austfirskar,
vestfirskar og sænskar matarhefðir.
„Lúsíubruaðið er penslað með eggi
og mótað og skreytt svo að líkjast
köttum eða öðrum dýrum. Svo er
vaninn að baka piparkökur og í leið-
inni piparkökuhús sem við skreytum
með börnunum,“ lýsir Hildur en fjöl-
skyldan bjó í Svíþjóð í sex ár.
Hildur minnist þess hve móðir
hennar var dugleg að baka á æsku-
heimilinu, Unnarholtskoti í Hruna-
mannahreppi. „Allt brauðmeti var
bakað heima, og mamma sá um
baksturinn en eldaði sjaldnar. Elda-
mennskan var í verkahring móður-
systur hennar sem einnig bjó á
heimilinu og við krakkarnir fengum
lítið að koma nálægt því. Þegar síðan
mamma var að heiman spreytti ég
mig stundum í bakarahlutverkinu,
en slíkar tilraunir voru sjaldnast til
vinsælda fallnar.“
Kúlur, kökur og kossar
En aftur að smákökunum: Nokkr-
ar sortir þykja Hildi ómissandi um
hver jól. „Kókossúkkulaðikúlurnar
koma frá æskuheimilinu hans Krist-
jáns. Góðu Royal-smákökurnar
hennar mömmu eru vinsælastar og
svo eru kornflextopparnir alltaf
gerðir með hefðbundnum hætti.
Öldukökur er svo enn ein sortin;
brúnar smákökur með rúsínum og
haframjöli, sem fá litinn af sósulit,“
segir Hildur. „Við bökum líka negra-
kossa nema hvað við erum hætt að
kalla þá því nafni og tölum bara núna
um brúna kossa. Loks er fastur liður
að gera kökur sem fengið hafa nafnið
Draumur Sófusar og Hannibal.“
Undarleg uppskriftanöfn
Kökurnar sem Hildur nefnir
kunna sumar að koma sumum les-
endum spánskt fyrir sjónir, og alls
ekki útilokað að þeir eigi til sömu
eða svipaðar uppskriftir í sínum
kokkabókum en undir öðru nafni.
„Þetta eru uppskriftir sem borist
hafa manna á milli, og eins og geng-
ur og gerist þegar maður afritar
uppskrift í bókina sína skrifar mað-
ur við nafnið á þeim sem maður fékk
hana hjá,“ segir Hildur sem safnar
enn uppskriftum og skrifar inn í
bækur. „Þetta er arfleifð frá þeim
tíma þegar ekki voru matreiðslu-
bækur fáanlegar á hverju horni.“
Bæði Draumi Sófusar og Hanni-
bal lýsir Hildur sem einföldum upp-
skriftum því ekki þurfi að hnoða
deigið og dugi að skella beint í góða
hrærivél. „Í Draum Sófusar er m.a.
notað hjartarsalt, smjör, sykur og
vanillusykur, og búnar til litlar kúl-
ur. Kökurnar breiða svolítið úr sér í
bakstrinum og eru mjúkar og góðar.
Hannibal er aftur á móti með súkku-
laði, möndlum og púðursykri,“ segir
hún. „Svo notum við að sjálfsögu
bara smjör í allan okkar bakstur
enda höfum við lengi vitað að það
gerir kökurnar betri.“
ai@mbl.is
Lúsíubrauð – Lussekatter
100-150 g smjörlíki eða smjör
50 g ger
5 bollar mjólk
1 bolli sykur
½ teskeið salt
Um 1½ l hveiti
2 pakkar saffran (1 g)
1-2 egg
1 egg til að pensla með
Rúsínur
Bakstur „Við hefjum oftast jólabaksturinn á því að baka sænskt Lúsíubrauð á Lúsíudaginn,“ segir Hildur Helga.
Fjölskyldan minnist þess
enn hvað jólakökur
glöddu eftir flutninga frá
Svíþjóð. Sænskar, vest-
firskar og austfirskar
hefðir mætast í bakstr-
inum á heimilinu.
Þegar smákökurnar björguðu