Ný saga - 01.01.1990, Blaðsíða 35

Listdansarar eru óneitanlega
liöugir í hreyfingum. En íslenskir
sagnlræðingar standast þeim
fyllilega snúning hvað lipurð með
pennann varðar.
urtónn villumeistaranna sem
virðast telja það hlutverk sitt
að vera böðlar á bækur félaga
sinna, yfirskyggir a.m.k. flest
annað í gagnrýni okkar sjálfra.
Því skyldi nokkurn undra þó
stundum virðist sagnfræðingar
haldnir ógurlegum ótta um, að
allt sem þeir skrifi verði rifið
niður jafnóðum.
Það er miklu auðveldara að
tíunda villur í löngu máli, en
ræða málefnalega um sagn-
fræðiverk. Magnús, sem lýsti
svo ágætlega gagnrýni okkar
sagnfræðinga, komst sannar-
lega að því fullkeyptu. Hann
lenti sjálfur í villufarinu.
Sennilega hægara um að tala
en úr að komast.
Ritdómar draga gjarnan dám
af skýrslum. Hlutverk dómar-
ans er þá að fylla þær út með
fyrirfram stöðluðu klysjusafni.
Eg ætla ekki að hanna nýtt
skýrsluform fyrir gagniýnend-
ur. Þær hömlur sem hefðin
hefur lagt á þá, er alltof kyrkj-
andi fyrir. Gagnrýni þarf að
vera litrík. Hingað til hefur
hún að mestu verið í svart-
hvítu. Á aðra hönd nöldur-
tónn villumeistaranna, á hina
meinlaust skjall.
AÐ RÍFA SIG UPP
ÚR STÖÐNUNINNI
Stöðnun í byggingu og formi
einkennir gagnrýni. Það er
fullkomlega tímabært að gera
formtilraunir á þessu sviði.
Fjölmiðlar gætu t.a.m. fengið
tvo sérfræðinga til að skiptast
á skoðunum um sagnfræðirit.
Gagnrýni þarf að dreifa á fleiri
hendur og reyna hverju sinni
að tryggja að rýnandinn hafi
þekkingu á viðfangsefninu.
Ritdómum þarf að gefa meira
svigrúm í fjölmiölum eða
gagnrýnendur að taka sér það.
Höfundar og útgefendur gætu
einnig komið til móts við
gagnrýnendur með því að fá
þeim tímanlega í hendur
handrit af sagnfræðiritum. Allt
gæti þetta skilað okkur betri
gagnrýni. Sköpunarmátturinn
vegur þó þyngst í góðri gagn-
rýni eins og í lifandi sagn-
fræði.
Ef við sagnfræðingar viljum
vandaða og góða gagnrýni á
verk okkar skulum við byrja á
því að líta í eigin barm. Það er
okkar að halda sagnfræðinni á
lofti og leiðrétta þær ranghug-
myndir sem upp kunna að
spretta. Framtíð greinarinnar
hlýtur þrátt fyrir allt að vera
undir okkur sjálfum komin.
TILVÍSANIR
1. Grein þessi er byggö á erindi sem
flutt var, á ráöstefnu Sagnfræöingafé-
lagsins um gagnrýni, þann ó.maí
1989.
2. Bók Friöriks Olgeirssonar um sögu
Ólafsfjaröar sem kom út 1988 fær
sinn fyrsta dóm í Morgunblaöinu 16.
desember. Sá næsti birtist 5. janúar
1989 í Þjóöviljanum. (sbr. Miölun des.
1988, 124 og Miölun jan. 1989, 8)
Tíminn var fyrstur til aö birta ritdóm
um bók Magnúsar Guömundssonar
um ullariönaö íslendinga, 3. febrúar
1989. Bókin kom út 1988. Þaö var
síöan ekki fyrr en 7. júlí sem næst
var fjallaö um bókina og þá í Morg-
unblaöinu. (sbr. Miölun feb. 1989, 6
og Miölun júlí 1989, 6) Gagnrýni á
bók Ólafs Ásgeirssonar, Iðnbylting
hugarfarsitis, sem út kom 1988, birt-
ist fyrst í Þjóðviljanum 16. desember.
Næst á Þorláksmessu í Morgunblaö-
inu og síöan ekki fyrr en 13. mars
1989 í DV. (sbr. Miðlun des. 1988,
134, 229 og Miðlun mars 1989, 14)
3. Bók Önnu Siguröardóttur um Nunnu-
klaustrin á íslandi kom út voriö
1989. Hún fær fyrst umfjöllun í DV 5.
maí, í Þjóöviljanum 10 maí og loks
1. júní í Morgunblaðinu. (sbr. Miölun
maí 1989, 9 og 12. Miðlun júní 1989,
2)
4. DV 13.12.1988; DV 15.12.1988; DV
17.12.1988; Þjv. 21.12.1988 og Mbl.
23 12.1989 (sbr. Miðlun des. 1988,
92, 119, 168, 207 og Miölun des.
1989, 210.)
BÓKUlVt
Sköpunarmátturinn
vegur þó þyngst í
góðri gagnrýni eins og
í lifandi sagnfræði.
33