Ný saga - 01.01.1990, Blaðsíða 60

Menn þurfa að hafa
vit á fagurfræði,
kunna handverkið og
listrænt bióð verður
að renna um æðar þ-
eirra efgaldurinn á að
heppnast.
um veriö haföur með í ráðum
við uppfærslur á sögulegum
leikritum, haldið fyrirlestra um
sögulegt umhverfi verkanna
og stundum bent á atriði sem
betur máttu fara, jafnvel krafist
þess að vissar breytingar yrðu
gerðar. Þessum ábendingum
hefur jafnan verið vel tekið og
þeim fylgt. Því fer líka fjarri að
slíkar breytingar þurfi að
koma niður á dramatískri
spennu verksins. Áhorfanda
sem þekkir umrædda atburði
gremst óskaplega ef leikritið er
fullt af beinum rangfærslum.
Reynsla mín af slíku
samstarfi lofar góðu og ég er
bjartsýnn á framhaldið. Sagn-
fræöingar eiga að vera til taks
og veita ráðgjöf hvenær og
hvar sem fjallað er um sagn-
fræðilegt viöfangsefni. Þeir
mega ekki láta nota sig sem
einhvers konar gæðastimpil
heldur eiga þeir að sjá til þess
að árangurinn verði eins og
best verður á kosið. Ég sé
sagnfræðinginn ekki fyrir mér
sem ráðandi aðila heldur leið-
beinanda sem ekki má mis-
nota en gegnir þó lykilhlut-
verki. Þá verða sagnfræðing-
arnir líka að vera reiðubúnir
að vera með.
Eiga sagnfræðingar þá að
búa til myndir?
Ekki leiknar myndir,- nema
þá dreymi um að veröa
leikstjórar. Ef gera á góða
mynd þarf meira til en góðan
sagnfræðing! Menn þurfa að
hafa vit á fagurfræði, kunna
handverkið og listrænt blóð
verður að renna um æðar
þeirra ef galdurinn á að
heppnast. En sagnfræðingar
geta átt nána samvinnu við
kvikmyndagerðarfólk og ég
ætla að segja ykkur frá einu
mjög skemmtilegu dæmi um
slíkt samstarf í Danmörku.
Þetta var árið 1986 og tilefnið
var að 700 ár voru liðin frá
morðinu á Eiríki klippingi
Danakonungi. í kjölfar þess
voru allnokkur stórmenni
dæmd í útlegð eða til dauða
fyrir aðild sína að morðinu.
Sekt þeirra hefur þó aldrei
verið fullsönnuð. Myndaður
var hópur fólks þar sem
höfuðpaurarnir voru kvik-
myndaleikstjóri og miðalda-
sagnfræðingur. Þeir lögðu
drög að þáttaröð fyrir sjón-
varp og byrjuðu á því að gera
leikna mynd. Leikstjórinn
samdi handrit með tiltölulega
frjálslegri lýsingu á því hvern-
ig atburðirnir hefðu getað
gerst. Síðan eru málaferlin
rakin og réttarhöldin sviðsett á
þeim stað þar sem dómurinn
var felldur. 700 árum síðar er
hóað í dómara og ákæranda,
verjanda, lögfræðinga, hóp af
kviðdómendum og vitni. Vitn-
in voru sagnfræðingar, rit-
höfundur sem hefur samið
sögulega skáldsögu um þessa
atburði og prófessor í réttar-
sögu. Síðan er málið tekið fyr-
ir eins og hvert annað dóms-
Kvikmyndaieikstjórar hafa löngum leitaö fanga í fortíðinni. Margar sögulegar kvikmyndir hafa náð hylli bíógesta og
átt sinn þátt í aö móta söguskoöun almennings. Hér sést Charles Laughton í hlutverki Nerós í myndinni
Krossmerkið, („The Sign of the Cross'j, sem Cecil B. DeMille gerði áriö 1932.
58