Ný saga - 01.01.1990, Blaðsíða 47

Ný saga - 01.01.1990, Blaðsíða 47
frá stofnun, þar sem efni aðal- lega tengt átthögunum var birt, en nokkur félög til við- bótar hófu slíka útgáfu eftir að félagsstarfið hafði staðið í nokkur ár eða jafnvel áratugi. Skaftfellingafélagið réðst í að kvikmynda vinnubrögð og bú- skaparhætti í Skaftafellssýsl- um, landslag, bændur og búalið. Einkum var lögð á það áhersla að festa á filmu þá þætti daglegs lífs sem voru horfnir eða að hverfa. Reynt var að bjarga sögulegum minj- um frá glötun. Eyrbekkingafé- lagið ákvað t.d að koma upp vísi að minjasafni austur á Eyr- arbakka og stofnaði sjóð í þeim tilgangi. Akveðið var að reisa gamaldags sjóbúð með öllu tilheyrandi. Einnig var í ráði að smíða áraskip eins og þau tíðkuðust á Eyrarbakka um aldamót og hafa það við sjóbúðina og ennfremur að safna gömlum munum og minjagripum.30 Þegar á reyndi hafði félagið ekki bolmagn til þess að standa í slíkum stór- ræðum. Húnvetningum og Strandamönnum gekk betur. Félög þeirra tóku höndum saman um byggðasafn að Reykjum i Hrútafirði í sam- vinnu við hlutaðeigandi sýslu- félög og jDjóðminjavörð og áttu drjúgan þátt í því að gera safnið veglega úr garði.31 Á velmektarárunum var einnig algengt að átthagafélög hefðu umsjón með kvöldvökum í út- varpinu.32 Þar var minnt á margt frá liðnum dögum í við- komandi byggðarlagi. Víða um land beið fólk með eftir- væntingu eftir kvöldvökunum. Það hafði yndi af að heyra um heimahérað sitt og hlusta á menn ættaða úr byggðarlag- inu flytja efni. Kvöldvökumar í Ríkisútvarpinu styrktu þannig tengsl innanhéraðs- manna og hinna sem voru fluttir til bæjarins. Margir kynntust átthagafélögunum í Reykjavík fyrst við það að hlýða á kvöldvökurnar og gengu síðan í félögin þegar Kvöldvökurnar í Ríkis- útvarpinu styrktu þannig tengsl innan- héraðsmanna og hinna sem voru fluttir til bæjarins. Margir kynntust átthagafétög- unum í Reykjavík fyrst við það að hlýða á kvöldvökurnar og gengu síðan í félögin þegarþeir fluttu „suður". Annaö veifið runnu fundir og skemmtanir félaganna eiginlega saman. Fyrst ræddi fólk áhugamál sín af ákafa og oft af nokkrum hita en skemmti sér síðan við söng og dans, stund- um langt fram á nætur. þeir fluttu „suður“.33 Enda þótt framkvæmdasemi út á við skipti miklu máli var innra starfið í félögunum sýnu mikilvægara til þess að gefa fólki tækifæri á að kynnast innbyrðis og efla tengslin. Margvíslegar skemmtanir voru ríkur þáttur í starfinu og sum félög voru deildaskipt til þess að jojóna sem flestum hugðar- efnum félagsmanna. Breiðfirð- ingafélagið var sérlega öflugt. Þegar það var upp á sitt besta störfuðu að jafnaði sex deildir innan þess. Áhugamenn um skáklistina störfuðu i einni, bridgespilarar í annarri, dýrk- endur sönggyðjunnar sungu í Breiðfirðingakórnum, þeir sem vildu standa á sviði fengu tækifæri til þess í leikflokki fé- lagsins, sem starfaði að vísu skamman tíma. Hinir sem vildu efla orðsins snilli störf- uöu í málfundadeild og í handavinnudeild kvenna var listrænt handbragð styrkt. Húnvetningafélagið og Árnes- ingafélagið buðu einnig upp á klúbbstarfsemi og kórar voru starfandi í öðrum félögum. Átthagafélögin höfðu sitthvað fleira á prjónunum á blóma- skeiði sínu. Fundir voru haldnir og kvöldvökur, jóla- trésfagnaðir fyrir börnin, spila- kvöld og dansleikir og árlega var öldruðum héraðsmönnum í bænum boðið til kaffisanr- sætis. Annað veifið runnu fundir og skemmtanir félag- anna eiginlega saman. Fyrst ræddi fólk áhugamál sín af á- kafa og oft af nokkrum hita en skemmti sér síðan viö söng og dans, stundum langt frant á nætur. Eitt meginverkefni átthaga- félaganna var að fara í ferða- lög á heimaslóðir og aö vissu leyti voru þau eins konar ferðafélög sem skipulögðu ferðir á ákveðna staði eftir föngum. Líklega hefur fátt vakið ljúfari minningar og veitt markvissari leið að tak- marki félaganna „um eflingu og mótun átthagaástar en RÖMM ER SÚ TAUG einmitt ferðalög félagsmanna um fornar slóðir og fagra staði.“31 Á tíðum voru farnar margar ferðir á ári og yfirleitt tók fjölmenni þátt í þeim. Stundum voru á annað hund- rað manns í einni ferð. Fundir, árshátíðir og aðrir ntannfagn- aðir voru einnig fjölsóttir, t.d. kom það fyrir að Breiðfirð- ingafélagið þyrfti að hýsa nærri 300 manns á einum fundi á fyrri hluta fimmta ára- tugar, um svipað leyti voru á- líka margir við borðhald hjá Árnesingafélaginu. Erfitt var að fá viðunandi húsnæði i bænum til samkomuhalds og ekki voru mörg stórhýsi ætluð til samkvæma. Helst var hægt að treysta á sýningarskála myndlistarmanna eða Odd- fellowhöllina þegar hýsa jiurfti þvílíkan fjölda. Önnur félög áttu við svipaðan vanda að stríða enda þótt félagafjöld- inn væri ekki sá sami. Breiðfirðingafélagið var fjöl- mennasta átthagafélagið í Reykjavík. 67 manns stofnuðu það í árslok 1938. Tíu árum síðar voru félagsmenn tæplega níu hundruð talsins og fyrir kom að um 70 manns bættust í félagiö á einu kvöldi.35 Hún- vetningar voru hálfdrættingar á við það á sama tíma, með ríflega 400 félaga en þeim átti eftir að fjölga og voru á sjötta hundrað talsins þegar best lét á sjötta áratugnum.3'1 Árnesing- ar voru síðan ekki langt und- an.37 Ekki er hlaupið að því að meta fjölda félagsmanna í öðr- um félögum en gefi áhuginn í þessum félögum tóninn um starfsgleðina í öðrum félögum má ætla að í heild hafi fjöldi meðlima í átthagafélögum ver- ið nálægt tíu þúsundum á fimmta og sjötta áratugnum, og er þá líklega varlega áætl- að. Vissulega voru ekki allir virkir en afar stór hópur sótti þó samkomur á vegum félag- anna um miðja öldina og fram undir 1960, t.d. var talið að á sautjánda hundrað manna hefðu sótt samkomur Hún- L 45
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Ný saga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.