Ný saga - 01.01.2001, Page 91

Finnur Magnússon og endurreisn alþingis
slíkri samkomu á laggirnar. Á fyrsta fundi
hennar sumarið 1839 fjallaði hún um setu ís-
lenskra þingfulltrúa á Hróarskelduþingi,
hvernig kjöri þeirra yrði háttað og um kostn-
aðinn sem af henni leiddi. Nefndin samdi
frumvarp til kosningalaga - Udkast til en
Valg-Anordning for Island - sem hljóðaði upp
á að einn fulltrúi yrði valinn til þingsetu.
Einnig var bent á að fela kansellíinu að kveða
á um hvort ekki væri hagkvæmast að konung-
ur veldi fyrst um sinn einn eða tvo menn í
Danmörku til þingsetu í Hróarskeldu fyrir ís-
lands hönd.
Þáttur Kristjáns konungs VIII var hinn
merkasti í þessu máli. I dagbókum sínum
greinir hann frá ríkisráðsfundi 4. júlí 1832, þar
sem rætt var um stofnun stéttaþings á Islandi.
Hann hafði þá nýverið tekið sæti í leyndar-
ráði konungs. Á fundinum voru nær allir því
hlynntir að efna bæri til sérstaks þings á ís-
landi og Kristján Friðrik lagði áherslu á að
þörfum íslands yrði aldrei fullnægt fyrr en
það fengi alþing á ný skipulagt sem stétta-
þing, en þingseta íslendinga á Hróarskeldu-
þingu yrði einungis til bráðabirgða.
Bjarni Þorsteinsson amtmaður sigldi til
Hafnar haustið 1834 í embættiserindum.
Hann skráði í dagbók sína það sem á daga
hans dreif meðan hann dvaldist í Höfn. Hinn
22. september gekk hann fyrir konung og
Krislján krónprins. Sá síðarnefndi tók honum
„þýðliga og mannúðliga, spurði mig um ...
margt sem Island snertir. Hann ítrekaði, að
eg skyldi til sín koma, ef eg vildi eitthvað gott,
íslandi viðkomandi, framkvæma; því - bætti
hann við - við hér þekkjum ekki þetta land,
en viljum því þó, og ég sér í lagi, vel“. Bjarni
gekk aftur á fund konungs og krónprins 27.
apríl 1835, í þann mund sem hann var búinn
til heimferðar. Hann og krónprinsinn ræddust
við „hér um bil 1/2 tíma“, og konungsefni
„talaði mest um Provincialstöndin og lét í
ljósi að Isl. Representat. þar í Roeskilde væri
til einkis gagns, en nægiligs kostnaðar; hollara
leist honum, að organisera viðlíka samkomu á
Islandi m.m. hvorju eg ei mótmælti. Margt
annað miður áríðandi kom og svo til um-
tals“.4
Þessi ummæli hins væntanlega ríkisarfa
þurfa tæpast skýringar við. Konungsefni voru
Ijósir vankantarnir á þátttöku íslendinga í
Hróarskelduþingi, og eina rétta lausnin væri
ráðgjafarþing á íslandi. Hann viðurkenndi
vanþekkingu sína á högum Islands, en lýsti
Myndir 2 og 3.
Finnur Magnússon (t.v.)
og Kristján VIII.
Þáttur Kristjáns
konungs VIII
var hinn merkasti
í þessu máli.
í dagbókum sín-
um greinir hann
frá ríkisráðsfundi
4. júlí 1832, þar
sem rætt var um
stofnun stétta-
þings á íslandi
89