Birtingur - 01.01.1957, Side 44

Birtingur - 01.01.1957, Side 44
Þankar um leiklist. Magnús Pálsson: Ég var um daginn að blaða í gömlum árgöngum að einu þekktasta leiklistartímariti, sem gefið er út í Englandi, og sú spurning vaknaði hjá mér, hvers konar fóður það eiginlega væri, sem brezkir leikhúsgestir væru fæddir á. Ég gerði að gamni mínu lítið yfirlit yfir þau leilmt og létta söngleiki, sem sýnd höfðu verið í West End leikhúsunum í London á einu ári. 50% reyndust hafa verið óperettur, stofukómedíur og æsileikir (thrillers). 28% voru nútímaleikrit alvarlegs efnis af hinni venjulegu gerð. Shakespeare átti þar 20%, Chekov 1 leikrit, Zuckmayer eitt, Christopher Fry og T. S. Eliot sömuleiðis eitt hvor. Mér þótti niðurstöður þessar athyglisverðar og vil nú íhuga þær nánar. Það fyrsta sem vakti athygli mína var, að allt þetta leikár hafði ekki verið sýnt eitt einasta leikrit, sem byði nokkrar nýjungar í leikritun eða gæti talizt nýtízkulegt að marki. Yfirgnæfandi meirihluti var eftir nútímahöfunda, en það er eins og þessum mönnum detti aldrei nokkur skapaður hlutur í hug og hafi því þótt vissast að feta í fótspor feðra sinna, hugsa eins og þeir og skrifa nákvæmlega eins og þeir. Umfram allt reyna aldrei neitt nýtt. Helmingur leikritanna var hreinir skemmtileikir, glæpareyfarar, léttir söngleikir og þó fyrst og fremst fjöldinn allur af stofukómedíum. Við þekkjum þá tegund bókmennta frá leikhúsum og kvikmyndum. Þær eru laglegar og áferðarfallegar, oft sprenghlægilegar og fara snyrtilega á sviði undir góðri stjórn. En þær eru upp til hópa gjörsamlega innihalds- og stíllausar, og við höfum séð þær í hundraða tali, þær storma leikhúsin í legiónum og gefa engin grið. Við gætum séð hverja þeirra þrisvar sinnum án þess að taka eftir, að við hefðum séð hana áður. Moliére og Goldoni skrifuðu gleðileiki, sem státuðu bæði sérstæðum rit- og leikstíl, en höfðu auk þess svo gustmikið ádeilugildi, að þeir gátu sett heilar þjóðir á annan endann. 28% voru leikrit alvarlegs efnis. Flest þeirra geta að vísu talizt góð leikrit, tæknilega gallalítil og oft athyglisverðar sálfræðilegar stúdíur, en sálfræðileg íhygli er í miklu dálæti meðal leikskálda í dag. Að öðru leyti eru þau skrifuð eins og leikrit hafa verið skrifuð í hálfa öld og bera þess merki, að höfundarnir hafa af natni kynnt sér tækni skáldsnillinga aldanna, allt fram til Ibsens, en numið þar staðar. Það er líka býsna erfitt að trúa því, en mun þó ekki f jarri lagi, að um 20% allra leikrita, sem sýnd eru í hinum betri leikhúsum í London, séu eftir Shakespeare. Það er ekki að undra, þótt ekki þrífist frumleg leikritun við slíka ofdýrkun eins höfundar, þótt góður sé. Því fer f jarri, að ég ætli mér að rakka niður brezk leikhús, heldur tók ég þau aðeins sem dæmi til að reyna að komast að niðurstöðu um, hvar leikmenntin 1 heiminum er á vegi stödd. Bretar eru ef til vill mesta leikhúsþjóð veraldar. Þeir eru að vísu flestmn þjóðum íhaldssamari og þá ekki síður í listrænum efnum en öðrum, en þó er 32
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124

x

Birtingur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Birtingur
https://timarit.is/publication/823

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.