Birtingur - 01.12.1961, Page 38

þessum anda surrealismans í þágu ,,poe-
sía pura“.
Þessi skáld og þessar stefnur eru: AL-
BERTI (superrealismo), SALINAS (in-
timismo), GUILLÉN (intelectualismo),
ALEIXANDRE (existencialismo).
Rafael ALBERTI (1902— ) er aðalhöf-
undur surrealismans í spanskri ljóða-
gerð. Hann er fæddur í Puerto de Santa
María, Cadiz, á Suður-Spáni. Hann flutt-
ist 1917 til Madrid og byrjaði feril sinn
þar sem kubist-málari. Auk þess byrjaði
hann að yrkja í kringum 1923, en 1925
fékk hann æðstu bókmenntaverðlaunin
(Premio Nacional de Literatura) fyrir
bók sína „Marinero en tierra“ (Sjómaður
í landi).
Síðan hefur hann aðeins verið skáld.
Sumir gagnrýnendur telja hann eins
mikið skáld og Lorca; aðrir gagnrýnend-
ur og úrvalshópur lesenda telja hann
miklu minna skáld. En Alberti — eins og
Lorca — hóf feril sinn sem neopopular-
isti og dáðist að klassiskum höfundum,
einkum Gil Vicente, Lope de Vega og
Góngora, en af lifandi skáldum að J. R.
Jiménez. Þó er einn mikill munur á Al-
berti og Lorca, jafnvel í neopopularism-
anum. Lorca drakk beint úr þjóðsögnun-
um og þjóðarsálinni til að yrkja sín ó-
dauðlegu kvæði, en Alberti orti sín þjóð-
legu kvæði í anda klassiskra höfunda;
Ijóð hans sýna meiri fágun, skólun, glæsi-
leika.
Ljóðabækur hans í þessum anda eru:
„Marinero en tierra“ (1925), „La a-
mante“ (Ástmærin, 1926), ,,E1 alba de
alhelí“ (Dögun fjallavorblómsins, 1927)
og „Cal y Canto“ (Kalk og grjót, 1929),
og eins ein af seinni bókum hans, „Verte
y no verte“ (Að sjá þig og sjá þig ekki,
1935.)
En 1929 markar bók hans „Sobre los
ángeles" (Um engla) tímamót í spanskri
ljóðagerð. Hann gleymir öllum sínum
gömlu yrkisefnum og aðferðum, gerist
abstrakt, yfirgefur jafnvel sína Andalusíu
og haf hennar. Og með „Sobre los án-
geles“ hefur Alberti leit sína að hinu al-
gilda með dramatiskum krafti. Ljóð hans
verða torskilin. Surrealismi hans er
myrkur en magnaður kynngikrafti sem
hrífur lesandann, en jafnvel í honum
finnast málmæðar fyrri stefnu hans.
Aðrar bækur Albertis eru: „Consignas“
(Kjörorð, 1933), „Poesía“ (Ljóð, 1934),
„Trece bandas y cuarenta y ocho estre-
llas, poema del’ mar Caribe“ (13 rendur og
48 stjörnur. Ljóð um karabiska hafið,
1936), „Entre el clavel y la espada“ (Milli
nelliku og sverðs), „Pleamar“ (Háflæði),
„Poesía“ (Ljóð), öll frá 1945; „Cantata
a la pintura" (Kantata til málverksins,
1946), „Pueblos libres. Y Espana?“
(Frjálsar þjóðir. En Spánn? 1946), „A la
pintura“ (Til málverksins, 1948), „Retor-
no a la vivo lejano“ (Afturhvarf til fjar-
lægðarinnar, 1952).
Alberti hefur einnig skrifað leikrit, lcvik-
myndahandrit og útvarpsdagskrár.
Pedro SALINAS (1892—1951) er höfund-
ur þeirrar stefnu í ljóðagerð sem á
spönsku heitir intimismo. I henni eru ef
til vill að finna beztu dæmi hinnar svo-
kölluðu „poesía pura“. Afar einfaldur
skáldskapur, hreinn, nakinn, tær, vottur
36 Birtingur