Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1987, Blaðsíða 145

Ritdómar
Indriði Gíslason, Sigurður Konráðsson og Benedikt Jóhannesson. Framburður
og myndun fleirtölu hjá 200 íslenskum börnum við jjögra og sex ára aldur.
Kennaraháskóli íslands 1986. (Rit Kennaraháskóla íslands. A-flokkur: Rann-
sóknarritgerðir og skýrslur 1.)
Fyrir u.þ.b. 10 árum tóku Indriði Gíslason, lektor við Kennaraháskóla fslands, og
Jón Gunnarsson, lektor við Háskóla íslands, að leggja grunn að kennslu um máltöku
bama við Háskólann og Kennaraháskólann, svo og viðamiklum rannsóknum á mál-
töku. Helstu niðurstöður þeirra rannsókna birtust árið 1986, í bók þeirri sem hér er til
umfjöllunar: Framburður og myndunfleirtölu hjá 200 íslenskum börnum við fjögra og
sex ára aldur (197 bls. auk viðauka). Höfundar hennar eru skráðir Indriði Gíslason,
Sigurður Konráðsson og Benedikt Jóhannesson. Þáttur Benedikts mun einkum hafa
verið tölfræðileg úrvinnsla, en erfiðara er að greina sundur þátt Indriða og Sigurðar.
Þó segir í formála að úrvinnsla framburðarhlutans sé að mestu verk Sigurðar, en fleir-
tölukaflann hafi Indriði unnið að miklu leyti.
I upphafi rannsóknarinnar vom valin 200 fjögurra ára böm, helmingur úr Reykjavík
og helmingur utan borgarinnar. Þau voru síðan tekin tali, ýmist á dagheimilum eða
heima hjá sér, og viðtalið tekið upp á segulband. Með viðtölunum skyldi prófa tvo
þætti í málkunnáttu bamanna; annars vegar framburð þeirra á stökum samhljóðum og
samhljóðaklösum, hins vegar fæmi þeirra í myndun fleirtölu nafnorða. Tveimur ámm
síðar voru sömu bömin svo leituð uppi, þá orðin sex ára, og sama prófið lagt fyrir þau.
Úr þessum tveim prófum var síðan unnið, og em niðurstöðumar úr ýmsum þáttum
þeirra settar fram í bókinni, ýmist í töfluformi eða með orðum.
Verkið skiptist í þrjá meginhluta. Sá fyrsti fjallar um framburðarprófið, annar um
fleirtöluprófið, en hinn þriðji um tengsl milli frammistöðu bamanna í þessum prófum
og ýmissa félagslegra þátta, s.s. búsetu, skólagöngu foreldra, dvalartíma á dagvistar-
heimilum o.fl.
Framburðarkaflinn er 74 síður, og hefur m.a. að geyma 26 töflur og 7 skýringar-
myndir. Hann hefst á nákvæmri lýsingu á samningu framburðarprófsins, og síðan er
gerð grein fyrir því hvað var prófað. Birt er yfirlit yfir helstu samhljóðaklasa í ís-
lensku (að mestu byggt á B.A.-ritgerð Sigurðar Konráðssonar (1980), þótt einstöku
atriði séu hér á annan veg), og sýnt hverjir klasanna koma fyrir í prófinu. Þá er því lýst
hvemig úrvinnsla úrprófinu fór fram, en hún mun að mestu verk Sigurðar, eins og áður
segir.