Ritmennt - 01.01.2000, Page 121

RITMENNT
HVERSU MIKIÐ ER NONNULLA?
miðri umfjöllun um íslenska rímfræði, á
blaðsíðum 175-76, þar sem tímatal Odds
Oddssonar á Reynivöllum (um 1565-1649)
frá landnámi og fram á sautjándu öld fær all-
góða einkunn hjá Páli lögmanni. Það sem
vekur strax athygli manns er að þrjár af fjór-
um tilvitnunum bókmenntasögunnar í
Recensus koma fyrir í þeim hlutum verks-
ins þar sem Hálfdan setur fram efni sitt með
svipuðum hætti og Páll, það er að segja í
upptalningu á skáldum í stafrófsröð.
Kaflinn um Sigurð blind kernur fyrir í
grein um skáld eftir siðaskipti, nánar tiltek-
ið þau sem ort hafa ýmisleg veraldleg
kvæði, einlcum söguleg. Þar segir (87):
Sigurður blindur var uppi um siðaskiptin og var
búsettur í Austfirðingafjórðungi. Hann jók við
Ektors rímur sem Jón biskup Arason hafði byrjað
á. 24 rímur orti hann eftir Sögunni af Andra jarli,
listilega kveðnar og fágaðar að orðfæri, að svo
miklu leyti sem þær hafa varðveist óbrenglaðar.
Sunrir eigna honurn 6 rírnur sem fjalla urn Hró-
mundar sögu Greipssonar, 8 um Áns sögu Bog-
sveigis, 12 um Reinalds sögu og Rósu, og fáeinar
sem ná yfir síðari hluta Olafs sögu Tryggvasonar.
Vel mætti telja mér trú um (þetta eru orð Vídalíns
í Recensus) að eftir sama höfund væru rímur þær
tvennar sem varðveita sögurnar af Filippó, og af
Viktor og Blávus, því að hið eðlilega og lipra mál-
far og snotru hættir virðast bera lceim af mjög
svipaðri eða nálcvæmlega sömu skáldskapargáfu.
Sigurdus Cæcus, circa Reformationis tempora
vixit, orientalis Islandiæ civis. Ectoris Rimur,
carmen ab Episcopo Joh. Aresonio cæptum con-
tinuavit, carmina xxiv. in historiam Andri com-
posuit, lepida, in qvantum incorrupta super-
sunt, tersæqve dictionis: Sunt qvi ei tribuunt
carmina vi. qvæ historiam Hromundi Greipi
filii, viii. qvæ Anis Bogsvegis, xii. qvæ Reinaldi
et> Rosæ, ed nonnulla, qvæ alteram Historiæ
Olavi Tryggvini partem, complectuntur. Nec
difficulter, (verba sunt Widalini in recensu poé-
tarum) inducerer ad credendum ejusdem aucto-
ris esse duo illa carmina, qvibus Fabulæ de Phi-
lippo, Victore et> Blavo traditæ sunt, cum nativæ
dictionis lepor svavesqve numeri aut similem
prorsus aut eundem genium spirare videantur.
Þennan kafla úr bókmenntasögu Hálfdanar
getum við borið saman við það sem segir
urn Sigurð blind í útdrætti hans (JS 569 4to)
úr slcáldatali Páls Vídalíns (118-20),11 sem
við getuin verið viss urn að sé svo til orðrétt
uppslcrift úr Recensus-handritinu, án þess
að nolclcru sé sleppt, bæði vegna þess að
Hálfdan vitnar þannig til þess, en einnig
vegna þess að Þorsteinn Pétursson slcilar
sama efni í þýðingu sinni (MS Bor. 66 og JS
30 4to) og bætir engu við. Samlcvæmt niður-
stöðu Jóns Samsonarsonar um handritin þá
má gera ráð fyrir því að það sem sé sarneig-
inlegt með latneslcum útdrætti Hálfdanar
og íslenslcri þýðingu Þorsteins hafi í raun
staðið í Recensus. Við liöfum Jrví gott dæmi
hér til samanburðar. Fyrst lcemur útdráttur
Hálfdanar, svo þýðing Þorsteins.
Sigurdur Blinde generis Obscuri coætaneus Epi-
scopo Jonæ Ariæ f(ilio) Orientalis Islandiæ Ci-
vis. Ectoris Rimur Carmen ab Episcopo Jona
cæptum continuavit, Andra Rimr de novo condi-
dit, utrumqve, qva incorruptum superest, lepi-
dum tersæqve dictionis, nativa elegantia et> per-
spicuitate pulcherrimum. Sunt qvi putent eun-
dem fabulam af Mabel Sterku donasse metro,
qvod ut credam facile inducor, cum vix diver-
sum Spiritum redoleant — Sed et plura veterum
poématum eidem Sigurdo tribuunt, ea potissi-
mum causa inducti, qvod, communi relatione
vulgi, fertur qvotannis in forum anniversarium
veniens, Episcopo Jonæ carmen obtulisse 12. li-
bris absolutum, (12. Rímr á ári) Qvæ si vera fo-
rent, diuqve ea consvetudine sit usus, multo
11 Tölur í svigum vísa til blaðsíðutals í útgáfu Jóns
Samsonarsonar á þessum textum.
117