Ritmennt - 01.01.2000, Síða 131

RITMENNT
HVERSU MIKIÐ ER NONNULLA?
phiu og Recensus kemur enda í ljós að um-
sögn Hálfdanar um Persíus rímur, að Guð-
mundur sé „allur á valdi bragarháttarins"
(soli numerositati deditus) er tekin orðrétt
upp úr töluvert lengri og afar neikvæðri um-
fjöllun Páls Vídalíns um Guðmund og rit-
verk hans. í upphaflega Recensus-handrit-
inu hefur einnig verið tekin sem dæmi um
kveðskap Guðmundar illa kveðin vísa sem
reyndar er ekki úr Persíus rímum heldur úr
Bellerofontis rímum þótt Hálfdan hafi ekki
skrifað hana upp og haft með í útdrætti sín-
um.18
í leit minni að hliðstæðu orðalagi í Sci-
agraphiu og Recensus hef ég fundið fleiri
dæmi um efni í Sciagraphiu sem elcki er í
útdrætti Hálfdanar (JS 569 4to), en virðist
móta fyrir í þýðingu Þorsteins Péturssonar
og gæti því hafa verið í lrinu glataða
Recensus-handriti. Um er að ræða orðalag í
grein um Árna Gíslason sýslumann. Orðin
„þö þad enn vante köngl(ega) stadfesting"
(5) sem höfð eru um lagaslcrif eftir Árna
Gíslason og Ólaf biskup Hjaltason í lolc
lcaflans um Árna eru greinilega þýðing á
latneslcu orðunum, auctoritate tamen Re-
gia nondum munitum, sem höfð eru um
sama verlc í Sciagraphiu (190). Einnig má
finna aðrar en elclci eins skýrar hliðstæður í
lcaflanum. Virðist því vera um samband að
ræða milli liins glataða Recensus-handrits
og Sciagraphiu, sem elclci notar útdrátt Hálf-
danar sem millilið. Ef Hálfdan liefur elclci
slcrifað þennan lcafla með sjálft glataða
Recensus-handritið fyrir framan sig (sem er
auðvitað mögulegt, þar sem Sciagraphia var
mjög lengi í smíðum, eins og höfundur telc-
ur fram í formála), þá mætti slcýra hliðstæð-
una með öðrum millilið (minni Hálfdanar
eða slcrifaðri athugasemd annars staðar en í
latneslca útdrættinum). Því sýnir dæmið
elclci að samband textanna sé í megindrátt-
um annað en áður var talið.
Æviágrip Páls Vídalíns
Að síðustu vil ég fjalla aðeins um æviágrip
Páls Vídalíns lögmanns í bókmenntasögu
Hálfdanar Einarssonar (11-12, nota b):
Páll Jónsson Vídalín var dóttursonur Arngríms
lærða. Að lolcinni vist í Hólaslcóla, heilsaði hann
Alcademíunni í Kaupmannahöfn árið 1686, og
þremur árum síðar, eftir að hafa lokið embættis-
prófi í guðfræði, lcvaddi hann þá stofnun. Árið
1690 tólc hann við relctorsembætti í Slcálholti,
sem hann hafði á hendi allt til ársins 1697, þeg-
ar hann varð sýslumaður í Dalasýslu og tilnefnd-
ur lögmaður austan- og sunnanlands. Árið 1702
var hann slcipaður af konunglegri hátign Friðrilci
IV (dýrðlegrar minningar) ásamt hinum víðfræga
Árna Magnússyni, prófessori og lconunglegum
slcjalaverði, til þess að talcast á hendur ýmislegar
erindagjörðir hag föðurlandsins til framdráttar,
einlcum að lýsa eða slcrásetja jarðir og eignir á
öllu Islandi ásamt kvöðum og réttindum hverrar
jarðar, en við það verlc laulc hann árið 1714. Við
lögmannsembætti tólc nefndur Vídalín árið 1705,
og andaðist sextugur á þingi því sem haldið er ár-
lega á Þingvöllum við Öxará, þann 18. júlí, á
tuttugasta og sjöunda ári líðandi aldar. Á sinni
tíð var hann merlcur lögfræðingur, fornfræðingur
og slcáld.
Paulus Johannis Widalinus, doctissimi Arngrimi
de filia nepos, tyrociniis in schola Holana positis,
Academiam Havniensem salutavit an. 1686.
eidemqve triennio elapso, postqvam Examine
Theologorum publico fuit defunctus, valedixit,
18 Jakob Benediktsson hefur fjallað um þetta vers í
Persíus rímurn eftir Guðmund Andrésson og Bell-
erofontis rímum, xv og áfram.
127