Freyr - 01.12.2000, Qupperneq 5

Ég tók þátt í bústörfum á ungl-
ingsárunum, eins og aðrir unglingar
í sveit, en árið 1990 kaupi ég búið
af foreldrum mínum, jörð, bygging-
ar, áhöfn og vélar, en það má segja
að ég hafi tekið við búinu að miklu
leyti strax þegar ég kom frá Hólum
árið 1985.
Fómð þið þá ekki illa út úr kvót-
anum þegar hann er settur á?
Jú, það var náttúrlega alveg hlá-
leg útreið sem við fengum út úr því
og mikil barátta að halda velli.
Þetta gerðist skref fyrir skref, fjósið
hér var byggt á árunum 1985-1986.
Það var með 20 bása og rými fyrir
uppeldið. Þá var framleiðsluréttur á
jörðinni 70 þúsund lítrar af mjólk.
Ég man það vel þegar ég var að
ræða við ráðunautana um hvað ég
ætti að byggja stórt að þá töldu þeir
óráð að ég byggði yfir meira en 12
kýr og ráðlögðu að hafa kýr á bás-
um, tíðarandinn var þá þannig og
ekkert um það að fást.
Ég þóttist hins vegar stórhuga að
byggja fyrir 20 kýr, en það leið ekki á
löngu áður en það varð alltof lítið. Ég
keypti náttúrlega ffamleiðslurétt eftir
því sem ég komst yfir, eftir að við-
skipti hófust með hann. Núna er þetta
sama fjós orðið 36 bása og það hýsir
eingöngu mjólkandi kýr og ég er bara
með gamaldags rörmjaltakerfi.
Það má segja að nú sé bráða-
birgðaástand hjá mér. Fjósið var ein-
stætt, þ.e. fóðurgangur í miðju og 20
básar á aðra hlið en geldneytapláss á
hina. Geldneytaplássinu breytti ég
líka í bása fyrir mjólkurkýr og kom
uppeldinu fyrir í hesthúsinu og að
hluta í fjárhúsunum.
Þetta er auðvitað ekki aðstaða
sem hægt er að búa við í 30-40 ár,
þannig að ég stefni að því að byggja
nýtt fjós strax og ég teysti mér til
þess fjárhagslega. Þar verður efst á
blaði að hafa sem besta vinnuað-
stöðu.
Kvótinn hjá mér er núna rúmlega
165 þús. lítrar og í raun og veru
þarf ég að vera kominn í 200-220
þús. lítra kvóta þegar ég byggi nýtt
fjós. Með því að ná fyrst upp kvót-
anum er ég að
dreifa fjárfesting-
unni á lengri tíma,
og kvótinn er nú
einu sinni þannig
að hann er fjárfest-
ing sem borgar inn
á sig, þó að hann
sé ekki fullnýttur, í
gegnum bein-
greiðslurnar, en
ekki er skylda að
framleiða nema
upp í 85% af kvót-
anum. Ég ætla
mér að kaupa
115% kvóta miða
við það sem ég get
framleitt núna
áður en ég legg út í
fjósbyggingu.
Sindri og Hrafnhildur heilsa upp á kýrnar.
Hvað finnst þér
um hið háa verð á
mjólkurkvótanum,
200 kr. á lítra?
Ég hef svo sem
enga skoðun á því
aðra en að það
endurspeglar þá bjartsýni sem ríkir
í greininni. Ég játa þó að ég er ekki
tilbúinn að greiða hæstu verð sem
ég hef heyrt, nema þá mjög lítið í
einu, þ.e. e.t.v. 2-3% af þeim kvóta
sem fyrir er.
Má ekki réttlœta kvótakaup, þar
sem bú eru rekin með hagnaði, með
því að með þeim séu skattar minnk-
aðir?
Jú, þetta hef ég margrætt við
bændur, en mér hafa oft þótt þeir
svo vélaglaðir. Ein af röksemdun-
um fyrir því að kaupa vél er sú að
það sé hægt að fá þær endurgreidd-
ar með minni sköttum. Ég hef hins
vegar alltaf haldið því fram að þetta
sé afar óheppileg leið til að lækka
skatta vegna þess hve vélar eru dýr-
ar í rekstri, það sé miklu betra að
fjárfesta í því sem borgar sjálft með
sér eins og kvótinn gerir. Auk þess
rýmar verðgildi véla með tímanum
uns þær verða einskis virði.
Þú ert líka með fjárbú?
Já, og það hefur lítið breyst síðan
ég tók við, utan þess að ég byggði
yfir féð árið 1990, sambyggða véla-
skemmu og fjárhús undir einu þaki,
hafði æmar öðru megin og lét þær
hita upp vélaskemmuna. Mér sýn-
ist það hafa tekist mjög vel því að
vélaskemman er alltaf frostlaus.
Þannig að þar fæ ég mjög góða
vinnuaðstöðu á veturna. Hitann
leiðir þama á milli þó að steyptur
veggur sé upp í loft á milli fjárhúss-
ins og vélaskemmunnar. Fjárhúsið
tekur um 150 fjár.
Það er hagur að því að hafa féð
með kúnum því að það nýtir fóður
sem kýrnar nýta ekki. Þannig er að
hey, sem ég fæ, er tvenns konar.
Hey af sléttunum hér niður við Hér-
aðsvötnin er ekki lystugt kúahey.
Féð kann hins vegar vel að meta það
og skilar af því ágætum afurðum.
Þetta hey er elftingarskotið og kalk-
snautt en kalírík, það getur verið
skýringin á lystarleysi kúnna á það.
Hrossaeign þín?
FREYR 11-12/2000 - 5