Freyr - 01.12.2000, Page 30

□ Rýgr.+ Kál +
Korn
□ Rýgr.+ Korn
m Rýgr.+ Kál
□ Næpa
□ Hafrar
□ Rýgresi
□ Kál
(repja/fóðurm.kál)
Mynd 6. Grœnfóður til beitar að hausti.
truflunar á hormónakerfinu eða
galla í frjóvguðu eggi/sæði.
Reynt var að komast að því hvað
bændur á háu búunum gera öðru-
vísi við beiðslisgreiningu og það
sem að henni snýr en bændur á lágu
búunum. Það snertir hinn mann-
lega þátt sem er illmælanlegur og
erfitt að draga fram í dagsljósið.
Mikill meirihluti búanna notar
gangmáladagatal sem gjarnan er
staðsett í mjólkurhúsinu. Tæplega
70% töldu sig nota það mikið og
vera góða hjálp. Þá höfðu allir
burðarskrá í einhverju formi, lang-
flestir skráðu burðinn á gangmála-
dagatalið eða á sér spjald og færðu
í skýrslu. Rétt rúmlega helmingur-
inn leit á beiðslisgreiningu sem
ákveðinn verkþátt (endurspeglar
þann fjölda sem fer kvöldferðimar)
þó svo að oft væri það tekið sam-
hliða öðrum fjósverkum. Flestir
töldu sig verja um 10 mínútum á
dag að meðaltali til verksins þegar
það tímabil stæði yfir. Eftirlitið var
að stórum hluta í höndum sama eða
sömu tveggja aðila þó að los kæm-
ist á það yfir sumartímann þar sem
sumarvinnufólk kom inn í mynd-
ina. Þetta var svipað milli hópanna.
Helst var litið eftir beiðsli fyrir
morgunmjaltir, um miðjan dag og á
kvöldin. Að meðaltali töldu bænd-
ur sig vera að huga að beiðsli ríf-
lega þrisvar yfir daginn og ábú-
endur lágu búanna fóru frekar oftar
ef eitthvað var.
Algengast var að bóndinn hringdi
sjálfur snemma morguns í frjó-
tækni. Flestir gáfu upp hvenær sást
á kúnni, oftar þeir úr háa hópnum.
Marktækur munur var á hópunum
þegar frjótæknir var kallaður til.
Meirihluti háu búanna kallaði hann
til strax og sáust beiðsliseinkenni á
kúnum samhliða því að fylgjast
með hvemig gripurinn hegðaði sér,
skráði jafnvel ferlið milli ára hjá
sér. Þannig eru meiri líkur á að sá
hópur hafi hitt á öruggt beiðsli.
Lágu búin hallast frekar að því að
láta sæða fljótt í beiðslinu á sama
tíma og þau háu eru meira að lenda
á miðju beiðsli. Það er í samræmi
við mat fijótækna í spurningakönn-
un um búin. Þeir telja hærra hlut-
fall kúa vera vel eða alltaf að beiða
á háu búunum og er sá munur
marktækur. Munur var á milli hóp-
anna þegar kom að því að skil-
greina hvað væru fyrstu beiðslis-
einkenni. A lágu búunum var lögð
meiri áhersla á horfa eftir slími og
slímtaumum. Háu búin litu hins
vegar fyrst til hegðunar kúnna, s.s.
riðli og öðmvísi háttarfari (selja
illa, svitna meira, óróleiki o.s.frv.)
áður en kom frá þeim slím. A mynd
7 má sjá dreifinguna milli viðkom-
andi hópa. Yfir sumartímann lögðu
hins vegar báðir hópamir svipaða
áherslu á riðl og óróleika í hjörð-
inni. Tvö lágu búanna höfðu jafn-
framt beiðslismæli sér til halds og
trausts. Ekki er mikið um að frjó-
tæknar séu að sæða fengnar kýr en
30 - FREYR 11-12/2000