Freyr - 01.12.2000, Síða 36

förnum árum en minnst hjá Norður- Notkun sæðinganna endurspeglar
Þingeyingum (afar fáar kýr) og að nokkru leyti áhuga bænda á
Búnaðarsambandi Kjalarnesþings. nautgriparæktarstarfinu, á svæðum
þar sem áhugi er almennur og mik-
ill er notkunin um eða yfir 80% en
annars staðar minni. í töflu 1 má
lesa eftir svæðum fjölda fyrstu sæð-
inga, fjölda tvísæðinga, árangur
sæðinga og hlutfallslega notkun af
heildarfjölda kúa á hverju svæði.
Á árinu 1999 voru flestar sæð-
ingar í desember eða 3568 og í
janúar 3300 og voru það jafnframt
einu mánuðirnir þar sem sæðingar
voru fleiri en 3000 en fæstar voru
sæðingarnar í september, 863, og
var það eini mánuðurinn með færri
en 1000 sæðingar. Best halda kýr
sem sæddar eru í september
(78,9%), ágúst (77,4%) og júlí
(76,6%).
Aldur við burð...
Frh. afbls. 21
Meðan blandaður búskapur var
ríkjandi hér á landi var burður síð-
sumars og að haustinu litinn horn-
auga af mörgum vegna þess að
burður kvígnanna á þessum tíma
rakst á við haustannir. Skipti á
milli kvótaára hafa einnig mjög
dregið úr áhuga bænda á að láta
kýr bera í ágúst og september.
Margir bændur huga einnig að
sumarleyfi í ágúst og á þeim tíma
telja flestir kost að ekki sé mikið
af kúm á viðkvæmasta tímabili
mjólkurskeiðsins.
Hins vegar er ljóst að mjög marg-
ir eiga í miklum erfiðleikum með
að halda þessum burðartíma hjá
kúnum á síðari mjólkurskeiðum.
Það er ljóst með því að bera saman
þann mikla mun sem er á burðar-
tíma hjá kvígunum og eldri kúnum.
Þetta leiðir til þess að hjá eldri kún-
um, sem einnig eru afurðameiri,
verður verulegur hluti framleiðsl-
unnar utan þess tíma sem mjólk er
greidd hæstu verði. Með því að
kvígumar bæru fyrr mundi hins
vegar að sjálfu leiða að hærra hlut-
fall eldri kúnna bera að hausti eða
snemma vetrar.
í þessum efnum má einnig benda
á þá þróun sem sjá má að gerst hef-
ur í sumum nálægum löndum þar
sem framleiðsluaðstæður eru um
margt líkar því sem hér gerist. Þar
átti sér víða stað tilsvarandi til-
færsla á burðartíma hjá kvígunum
fyrir þrem til fjórum áratugum. I
dag er hins vegar miklu hærra hlut-
fall kvígnanna sem stefnt er að því
að beri í júlí eða ágúst eða fyrr að
haustinu en gerist hér á landi.
í þessu sambandi bendi ég les-
endum á viðhorf Gunnar Sigurðs-
sonar í viðtali hér á öðrum stað í
blaðinu. Örfá góð kúabú hafa síðari
ár miðað burð kvígnanna við slíkan
burðartíma með mjög góðum
árangri. Sérstök ástæða er til að
undirstrika það atriði sem Gunnar
bendir á að á þennan hátt næst
miklu betri frjósemi hjá kúm sem
eru á fyrsta mjólkurskeiði og þær
nást á góðum tíma á annað mjólk-
urskeið, nokkuð sem því miður fer
úrskeiðis hjá alltof mörgum kvíg-
um sem bera ekki fyrr en í október
til desember.
Á öðrum stað í blaðinu er fjallað
um nýlega rannsókn frá Hollandi
um hagkvæmni mismunandi burð-
araldurs hjá fyrsta kálfs kvígum.
Hér skal að vísu ekki fullyrt að hve
miklu leyti unnt sé að yfirfæra þær
niðurstöður fyrir hérlendar aðstæð-
ur. Þó að þær eigi ekki við nema að
takmörkuðu leyti þá er hins vegar
ljóst að sú þróun sem verið hefur í
þessu hér á landi á síðustu árum
hlýtur að vera umhugsunarefni með
tilliti til hagkvæmni mjólkurfram-
leiðslunnar. Ekki er nein ástæða til
að ætla annað en að það sama eigi
við hér á landi og lýst er í öðrum
löndum, að bændur vanmeti mjög
þennan kostnaðarþátt í framleiðsl-
unni.
Sumir munu telja að mikilvægt
sé fyrir endingu kúnna að þær hafi
náð góðum þroska þegar þær bera
fyrsta kálfi. Hér skal ekki dregið úr
mikilvægi þess, hins vegar þekkja
allir að vandalítið á að vera að ná
því markmiði hjá íslenskum kúm,
eins og gripum af öðrum kúakynj-
um, sem ræktuð eru til einhliða
mjólkurframleiðslu, þó að þær beri
við tveggja ára aldur. Þær athuganir
sem gerðar hafa verið hér á landi
um áhrif burðaraldurs á endingu
kúnna gefa engar vísbendingar um
jákvæð áhrif hærri aldurs við burð
á endingu. Það sem lesa má úr er-
lendum heimildum um þetta efni
gefur raunar fremur tilefni til að
ætla að séu slík áhrif einhver þá séu
þau á þann veg að hærri aldur við
fyrsta burð haft neikvæð áhrif á
endingu kúnna.
Ástæða er að hvetja alla mjólkur-
framleiðendur til þess að hugleiða
hvort þeim þáttum, s.em hér hafa
verið gerðir að umræðuefni, sé í
dag hagað á þann hátt á búum
þeirra og hagkvæmast má vera.
36 - FREYR 11-12/2000