Freyr - 01.12.2000, Qupperneq 43

Tekjur breskra
bænda minnka
Launatekjur breskra bænda
hafa lækkað um 90% síðastliðin
fimm ár, samkvæmt könnun end-
urskoðunarfyrirtækisins Deloitte
& Touche. Aðeins á síðasta ári
lækkuðu tekjurnar um 28%.
Þessi þróun hefur enn ekki
náð botninum, að áliti
fyrirtækisins er búist við að hin
litla launagreiðslugeta býlanna
snúist í taprekstur á þessu ári.
Það eru einkum bændur sem
stunda kornrækt, sem verst hafa
orðið úti, en kornuppskera þeirra
hefur ekki verð minni í 30 ár
vegna rigninga.
Deloitte & Touch safnaði inn
upplýsingum frá býlum sem voru
alls með 100.000 ha ræktunar-
land. Árið 1998/1999 skilaði
hver hektari um 57 enskum
pundum í tekjur, en 1999/2999 41
pundi og í ár er áætlað að hver
hektari skili 22 pundum. Það eru
lægstu tekjur sem mælst hafa þau
11 ár sem fyrirtækið hefur gert
þessa útreikninga.
Upplýsingar frá opinberum að-
ilum styðja þessar niðurstöður. Á
sama tíma og tekjur í landbúnaði
hafa dregist saman um 25% sl.
fimm ár hefur verg þjóðarfram-
leiðsla aukist um 24%.
(Bonde og Smábruker
nr. 11/2000).
vísindamannanna sem að verkefninu
standa, að þessi áhætta sé lítil. í
öðru lagi er spurt hversu sannir séu
erfðastuðlamir á eiginleikunum sem
metnir hafa verið. Áhættan, sem
felst í þessu, er að sjálfsögðu sú að
þeir séu ofmetnir, þar af leiðandi
verði mat á úrvalssvörun einnig of
hátt. Það er mat þeirra sem að þessu
standa að erfðastuðlamir séu eins
vel metnir og hægt er, þeir geti eins
verið of lágt metnir og of hátt.
Meira öryggi hvað erfðastuðlana
varðar ntun fást þegar nautin, sem
vom með í verkefninu frá 1997-
2000, eignast dætur í framleiðslu.
Urval sem stundað er á grundvelli
l.k. mun því í versta falli ekki gefa
neina svömn og í besta falli meiri
svömn en búist var við. Það er því
mat manna að áhættan við að nota
l.k. í ræktunarstarfinu sé lítil, að
hinni hagrænu hlið frátalinni.
Kostnaður við sýnatöku er u.þ.b.
18.000 íkr. pr. sýni, tekjumar eru á
formi meiri erfðaframfara og þar
með aukinni samkeppnishæfni
miðað við aðra seljendur erfða-
efnis. Til að gefa hugmynd um
hvaða upphæðir um er að ræða, er
tekið dæmi af dönsku svartskjöld-
óttu kúnum (SDM), þar sem gert er
ráð fyrir að gerðar séu tvær mæl-
ingar á 600 kálfum, af þeim eru 300
settir í afkvæmaprófun.
Gjöld:
18.000 x 2 x 600 = 22 millj. kr.
+ kaup, flutningur og uppeldisað-
staða í 4-5 mán. fyrir 300 viðbótar-
kálfa + vextir.
Tekjur.
Áhrif af eins árs úrvali:
Vegna óreyndra nauta 1,5 stig í
kynb.mati f. próteinmagn x 700 kr
x 50.000 kýr = 53 millj. kr.
Vegna reyndra nauta 0,7 stig í
kynb.mati f. próteinmagn x 700 kr
x 100.000 kýr = 49 millj. kr.
Alls = 102 millj.kr.
Einfaldir útreikningar sýna þann-
ig að nautgriparæktin í Danmörku
gæti hagnast umtalsvert á notkun
l.k., þó verður að taka tillit til
þeirrar óvissu sem áður er nefnd og
þeirra kostnaðarliða sem við bætast
(flutningur, uppeldisaðstaða og
vextir).
Það er ákvörðun rannsóknar-
teymisins að öryggi (Eia) l.k. þurfi
að vera 20% hið minnsta til að hægt
sé að mæla með notkun þeirra. Því
miður er það ekki svo mikið.
Ákvörðun um hvort aðferðirnar
skuli hagnýttar í ræktunarstarfmu
verður því beðið með til ársins
2004 þegar enn frekari upplýsingar
liggja fyrir.
Heimildir:
Aamand. G.P., N. Bo, S. Borcher-
sen, J. Borup, J. Jensen, P. Larsen, P.
Lnvcndahl. M.K. Snrensen, 2000.
Fdlgegruppens opsummering og anbe-
falinger. Bilag til temamnde om
„Fysiologiske Funktionsprover i Dansk
Kvægavl" tirsdag d. 14. marts 2000 pá
Forskningscenter Foulum.
Jón Viðar Jónmundsson, 1997.
Nokkrar niðurstöður úr danska Fy-Bi
verkefninu. Nautgriparæktin XIV 2.
hefti. Búnaðarfélag Islands. Bls. 96-
100.
N.N. 1991. Atriði úr Danmerkur-
ferð. Nautgriparæktin VIII. Búnaðar-
félag íslands. Bls. 76-101.
Baldur H. Benjamínsson útskrif-
aðist sem búfrœðikandídat frá
Landbúnaðarháskólanum á Hvann-
eyri vorið 1999 og leggur nú stund
á framhaldsnám f nautgriparœkt
við Landbúnaðarháskólann í Kaup-
mannahöfn.
Þróun í nautgripa-
sæðingum.
Frh. afbls. 18
ar hljóta að auka kostnað við sæð-
ingar, nema þegar um skipulagn-
ingu sæðinga með samstillingu er
að ræða. Víða erlendis má sjá að
þessi þáttur er verðlagður mjög
hátt, þannig að þeir sem nota þetta
borgi að öllu leyti þann auka-
kostnað sem því fylgir. Þar sem
árangur tvísæðinga hefur verið
metinn erlendis er algengt að sjá
að niðurstaðan sé sú að ekki næst
betri árangur sem nemi auknum
kostnaði. Hér skal enginn dómur
lagður á það hvort slíkt geti átt við
hér á landi.
FREYR 11-12/2000 - 43