Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1921, Blaðsíða 39

LANDNÁMABÓK
37
«ins og sögubrot, hálfkveðin vísa, sem
hleypa ímyndunaraflinu á flug. Slíkra
þarf ekki langt að leita- ¥13 stöndum
á Álfaskeiði, ihöfum Borgarás á aðra
hönd, en Virkis'hamar á hina og Skinn-
húfuklett að baki. — Landnáma hef-
ir feikna fróðleik að geyma um ör-
nefni, hvenær og af hverjum þau eru,
gefin. — Eg get ekki skilið, að nokkur
sé svo sofandi, að hann hafi ekki
gaman af að lesa um landnámið í átt-
högum sínum og fá 'þar vitneskju um
örnefni kunn og kær.
Þá er ekki ófróðlegt að skygnast
inn í hug landnámsmanna, þegar þeir
kveðja ættjörð sína Norveg og taka
nýja- Auðvitað er skap þeirra eins
margvíslegt og mennirnir eru margir.
Oft fara þeir með gremju og vígahug,
hryggir og reiðir, reknir af löndum,
neyddir til að forða lífi sínu, og hlær
þá ekki 'hugur við landinu nýja, allra
sízt þegar þeir koma sein't og verða
að sætta sig við útskaga, en eru ætt-
aðir úr helztu héruðum Norvegs. Svo
var um Önund tréfót; hann var ætt-
aður af Hörðalandi og Upplöndum,
þ>ar sem fegurst er og landkostir beztir.
Hefir látið frændur og vini, föðurleifð
sína og fótinn annan, og verður svo
að lokum að sæ'tta sig við kuldalegt
land og harkalegt á Ströndum norður.
Hann hefir látið eftir sig vísu, er
sýnir inn í hug hans og efalaust margra
fleiri. Þó að ekki sé neitt kjökurhljóð
í röddir.ni, þá er gremjan beizk í orð-
unum: “Hefk land ok fjöl frænda —
flýt, en hitt er nýjask — Kröpp eru
kaup ef hreppik — Kaldbak, en læt
akra” Sama lýsir sér glögt í svari
mannsins, er hann kvað vísuna til.
Margr hefir svá mikils mist í Nor-
vegi” segir hann, “at menn fáþess eigi
bætr ” En stundum kveður líka við
annan tón. Hallsteinn, sonur Þengils í
Höfða við Eyjafjörð, spurði lát föður
síns á leið frá Norvegi. Hann kvað,
er hann sigldi inn Eyjafjörð og sá
heim: “Drúpir höfði — dauðr er
Þengill — hlægja hliðar — við Hall-
steini.” Honum er létt um hjarta, og
hlær hugur við hlíðunum austan fram
með Eyjafirði- Brosið þeirra bælir
honum föðurmissinn. Fleiri hlíðar hafa
því getað gengið í augu á fornmönn-
um en Fljótshlíðin ein í augu Gunnari.
Það er stundum sagt, að fornmenn
muni lítt hafa sint fegurð náttúrunnar.
Mér finst ekki Hallsteini verða borið
það á 'brýn. Annars yrkja þeir sjald-
an tilfinningaljóð. Þessi kviðlingur
Hallsteins fæðist svona ósjálfrátt.
Þórhaddur hofgoði frá Mærinni í
Þrándheimi tók ofan hofið áður en
hann fór og hafði með sér út hingað
súlurnar og hofsmoldina- Hann nam
Stöðvarfjörð og “lagði Mærina-helgi
á allan fjörðinn, ok skyldi þar engu
týna nema kvikfé heimilu”. Eg skil
þessi orð svo, að hann hafi helgað all-
an Stöðvarfjörð endurminningunni um
Mærina í Norvegi, átthagana sína,
og látið hana svífa eins og
hulda verndar vætti yfir hverri
kvikri skepnu í firðinum, svo að þar
mátti engu kvikindi granda öðru en
sláturfé og hver smáfugl' fékk þannig
að njóta ástarhugsins, sem Þórhadd-
ur bar til heimilisins forna- Og mold
kemur hann með þaðan, til þess að
reisa bústað sinn á nýja landinu á
helgri heimajörð. — Sama gerði Þór-
ólfur Mostrarskegg. Hann var frá
eynni Mostur á Sunnhörðalandi. Eg
sigldi einu sinni um kvöld norður hjá
Mostur og þóttist sjá þar fell, er minti