Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1921, Síða 20

18
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
þangað til |>að var brunnið niður og
fingurnir á henni tóku að sviðna- Þá
var haft orð á því við hana, hvort hún
brendi sig ekki í fingurna. En hún
svaraði: “Sárt brenna fingurnir, en
sárara brennur hjartað”. — Alþýðu-
ritlhöfundar okkar, skáíld og listamenn,
hafa oft imlátt segja eitthvað svipað
þessu. Þeir hafa o!ft verið sárt leikn-
ir, átt í basli og ííkamlegum bágind-
um. Það er sök sér. En það er ann-
að, sem þeim hefir sviðið sárara;
hjörtu þeirra hafa brunnið enn sárara,
brunnið af föngun til að gefa þjóð
sinni eittíhvað af þeim andans auð, sem
þeir áttu. Á það hafa þeir lagt mest
kapp, og oft gleymt sjá'lfum sér og sín-
um þörfum fyrir því. Þeir hafa haldið
á ljósinu fyrir okkur og marg-oft ekki
hirt um, þó að fingurnir á sjálfum þeim
brynnu. Marga nóttina hafa þeir set-
ið andvaka uppi, meðan við sváfum,
og verið að velta því fyrir sér, hvernig
þeir eigi nú að fá okkur til að sjá það,
sem þeir sjá, hvernig iþeir eigi að koma
svo orðum að einhverri góðri hugsun,
sem fyrir þeim vakir, að menn heyri
og skilji, hvernig þeir eigi að efla svo
orð sín, að menn megi til að taka eftir
þeim, læra þau og muna þau. Mætt-
um við ekki vera slíkum mönnum
þakklát, eða, hvað sem nú þakklætinu
líður, aettum við ekki að reyna að
færa okkur í nyt, það sem þá langar til
að vinna okkur til blessunar? Ætt-
um við ekki að lofa þeim að halda á
Ijósinu fyrir okkur, svo að við þurfuim
ekki að hátta í myrkri, og ganga í
myrkri ?
En þá þurifum við líka að reyna að
venja okkur á dálítið umburðarlyndi
og ekki altof mikið þröngsýni. Hug-
sjónamenn og skáld eru með því marki
brendir, að vera gállagripir, eins og
aðrir menn. Og þeim hættir við að
segja við og við eitthvað, sem allir
fallast ekki á og sumum mislíkar. En
við ihöfum heldur ekki mesta þörf á
að láta segja okkur það, sem okkur
sjálfum hefir dottið í hug, eða er alveg
í samræmi við okkar eigin hugsanir.
Andlega lífið verður einmitt svo af-
skaplega ömurlegt, ef við úthýsum
tafarlaust hverri ihugsun, sem okkur er
ný, og ef við getum ekki háft mætur
á nema einni tegund manna, þeim ein-
um, sem isteyptir eru í sama mót og
við sjálf. Getum við ekki elskað þá
báða, Ha'Hgnm Pétursson og Þorstein
Erlingsson, þótt ólíkir séu, eða Matt-
hías Joohumsson og Gest Pálsson, eða
Einar Hjörleifsson og Stephan G.
Stephansson, — svo að eg nefni af
handahólfi einhverja, sem eru gagn-
ólíkir hver öðrum. Enginn er sam-
mála þeim öllum. Þeir koma til okk-
ar sinn úr hverri áttinni með sfnar
gjafir: Einn sunnan frá “dýrðlegum
Kanaans sólvöngum” með boðskap
kristindórrlsins, annar norðan úr ein-
hverju Ginnungagapi með kraft og
karlmensku víkinganna fornu. Einn
sýmr okkur skuggamyndir úr skúma-
skotum hversdagslífsins jarðneska,
annar bergður upp fyrir okkur mynd-
um frá Furðuströndum annars heims.
Enginn þeirra flytur okkur allan sann-
leikann, en allir einhver brot af hon-
um. Okkar er: að tína upp brotin og
koma þeim saman. Þau ihjálpa okkur
öll til þess að skilja lífið. Mér finst að
eitthvað vanti í mig, elf eg gæti ekki
elskað þá alla. Einn eða tveir eru
kanske mesta uppáhaldið, en alhr
hafa þeir gjáfir að gefa, sem auðga
andann- Það yrði eyða og tóm eftir