Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1921, Page 114

TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
112
að starfið. Fóru þá umræður að
harðna. Gátu tveir nefndarmanna þess,
að almenningi kæ:mi m!ál þetta ekki
við, og hefði fundur þessi verið boð-
aður án þess að nefndinni hefði borið
til þess nokkur skyilda. Var þá tillaga
gerð um, að nefndin yrði Ieyst frá
embætti, en fundarstjóri neitaði að
bera hana upp og sleit fundi-
Fjórum dögum síðar kom nefndin
saman, 'lét taka upp myndastyttuna og
flytja upp í þinghús. Skýrði skrifari
nefndarinnar, Ó. S. Thorgeirsson, frá
því, með smágrein, er hann birti í
báðum íslenzku b!!öðunum.16) Var
þess getið, “að ekki sé gert ráð fyrir,
að þinghúsvöflurinn verði svo undir-
búinn, að minnisvarðinn verði reistur
þar á koir'andi sumri”, heldur að öll-
um líkindum eigi fyr en á komandi ári.
þó fór svo, að þetta varð öllu fljótara.
í júní er búið uim myndina þar á þing-
húss'fletinum, undirhleðs'u lokið og
myndin afhjúpuð þann 1 7. júní. Við
það tæikifæri fliuttu ræður Thos. H.
Joihnson dómismálaráðherra, Dr. B. J-
Brandson. er báðir voru í n'efndinni,
og séra Rún. Marteinsson, ennfremur
Sir Jas. A- M. Aik’os fylkisstj. Sam-
'koma þieissi var augllýst vikunni áður í
blöðunum, en 'fáir eða engir íslend-
ingar u'tan bæjar voru þar viðstaddir.
Engra samskota var leitað, fótstallur-
inn hafður aif sö'mu gerð og upphaf-
legi uppdréKurinn bar með sér og
mýndin alflh'ent fyllkinu að gjö'f. Fjar-
verandi var forseti nelfndarinnar. —
Myndina afhjúpaði Stefanía leikkona
Guðmundsdóttir frá Rvík.
Að lokum Ik'oimist isvo minnisvarðinn
upp, og er 'hin langfegursta og til-
16) “Hkr.” 23. marz 1921. “Lögb.”, 24.
marz 1921.
komumesta myndastytta, er reist hefir
verið í Winnipeg. Hún stendur í hin-
um fegursta reit borgarinnar, fram við’
eina fjölförnustu götuna. Horfir for-
setinn gaimíi austur — austur yfir hin-
ar víðáttumiklu canadísku bygðir og
örælfi, austur mót upprennandi sól, út
til eyjarinnar fornu í norðursænum.
Baki snýr hann við Victoríu hinni
Vænu, er situr þar kórónuð á stalli í
öllum drotningar'skrúða, fyrir hallar-
dyrum, með veldissprotann í annari
hendi en ríkishnöttinn í hmm, og horfir
þreytulegum augum á uxamerki ríkis-
ins—og þá sem undir því strita. Er nú
til'gangi þeim náð, er vakti fyrir þeim,
sem að samskotunum stóðu upphaf-
lega, — “að íslenzk þjóð fái horft á
fyrirmynd sér til frjálsmannlegrar eft-
irbreytni í baráttu lífsins”.
Hafa Islendingar aldrei haft vinsælla
né þjóðlegra verk með höndum en
þetta minnisvarðaorál- Sýndi það sig
stiax ,í byrjun með þeim undirtektum
er það fékk, að safnast skyldi svo að
segja alf sjáOfsdáðum — og fyrirhafn-
arlítið, á rúmu'm fiimm mánuðum, nær
þrjár þúsundir dollara, með eintómum
smágjöfum hvarvetna frá, á þrjú þús-
und mílna löngu svæði yfir þvera álf-
una. En auík þessa fjár, er var mi'k-
ið og frá mörgum, svo að eigi hafa
ja'fn margir stutt að nokkru fyrirtæki
meðal íslendinga, ha'fði minnisvarða-
mál þetta aðra og stærri þýðingu fyrir
veistur-ísllenzka þjóðarbrotið. Það, sem
ritað var og rætt um æfistarif Jóns Sig-
urðssonar o'g sjállfistæðiskröfurnar, er
hann gerði fyrir þjóðarinnar hönd,
kom mörgum til þess að kynna sér sögu
landsins, ien það Ieiddi aftur til þjóð-
ernislegrar vakningar. Má enn víða