Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1921, Síða 103

-ÞJÓÐRÆKN LSSAMTÖK
101
^afnaðarlaganna “séu óbreytanleg-
”6\
ar. )
Sjáanlega áttu þessar tvær stefnur
ækki samleið, enda bar meira á milli
en fram kom í lögunum. Risu af þessu
deilur, er “Þingráðið” að lokum varð
að hafa áfskifti áf, og lét boða til ný-
lendufundar á Gindli, “til að ræða um
J>au atriði í trúar og kiékiumálum, er
á milli ber ’ og “ og koma á samkomu-
lagi milili sáfnaða séra Jóns og séra
Páls” ‘). Fundur þessi, er stóð í tvo
daga, “er hinn fyrsti trúarsamtáls-
fundur, er haldinn hefir verið meðal
lálendinga,6 7 8) og á honum Ikomu fram
ýmsar upp'lýsingar, sem þj óð vor yfir
hölfuð ekki þeíkkir, en sem hverjum
manni er nauðsyril'egt að vita, sem
nokkuð hugsar um trúar- eða kirkju-
mál ”
Eigi bar fundurinn árangur til sam-
komulágs, en umhugsun um þessi efni
vakti hann mikla hvarvetna meðal
fólks. Fóru menn nú að skoða huga
sinn um, hvar þeir stæðu, og komust
margir að þeirri niðurstöðu, að rýmka
þyrlfti jáfnvel meira til en gert væri
með “frumvarpihu”. Flokksmenn séra
Páls fluttu úr nýlendunni suður til Da-
kota, en séra Jón Bjarnason hvatf
áftur til Islands. Deilurnar hjöðnuðu í
bráð; voru önnur viðfangsefni brýnni,
er 'fylgdu því, að 'flytja búferlum til
auðra og ónuminna staða. Vorið
1882 andaðist séra Páll ÞorÖáksson.9)
Sem áður er frá skýrt, var “Hið
evangeftlk-lúterska kirkjufélag Is-
6) Sbr. “Framfari” I. ár, nr. 16., 19. marz
1878.
7) Sbr. “Framfari” I. ár, nr. 16, 3 9. marz
1878, bls. 4.
8) Sbr. “Framfari” I. ár, nr. 18. 5. apríl
1878, bls. 4.
9) Sbr. þatS sem segir í ritgertS þessari í
X. árgang Tímaritsins, bls. 109—111.
lendinga í Vesturheimi” stofnað sum-
arið 1885- “Frumvarpið” frá 27.
apríl 1877 er lagt til grundvallar fyrir
lögum þess, en allmikið breytt frá því,
sem það uppháflega var. Var það gert
til samkomulags við hina fyrri safn-
aðarlimi séra Pál's. Ýmsir gerðu sig
ékki ánægða með þær breytingar, en
hefðu Ikosið, að þær hefðu heldur
gengið á gagnstæða átt, og stóðu því
utan félagsins; nokkrir sögðu sig úr
stuttu eftir fyrsta þingið. En mjög
voru skoðanir imanna á reiki í þessum
efnum. Um þetta leyti voru kynni
mikil milli Norðm'anna í Minnesota og
Islendinga er sezt höfðu að í Da'kota.
Árið 1881 hafði skáldið Kristofer Jan-
son byrjað á únítariskum prestskap,
meðál landa sinna í bæjunum Minnea-
polis og Hanska í Minnesota og stofn-
að þar söfnuði 10) Var hánn þegar
kunnur Islendingum af skáldsögum
sínum og ritum, er Jón ritstjóri Ólafs-
son hafði íslenzkað og gefið út. Kom-
ust þeir nú í kynni nokkur Björn al-
þingism. Pétursson frá Hallfreðarstöð-
um, mágur Jóns, þá búsettur í Dakdta,
og Janson. Höfðu þeir mágar þá um
langa hríð hallást að þeim skoðunum.
Byrjáði Bjöm slkömmu seinna að rita
og ræða um kenningar Únítara, og op-
inberlega að flytja um þær fyrirlestra
í Winnipeg og Dakota. Á fyrsta þingi
Kirkjufélagsins sat hann sem gestur, en
tók engan þátt í þingstörfum. Mun
fyrir honum háfa vakað að koma á
fót almennum frjálstrúarfélagsskap
meðál þeirra er utan stóðu Kirkjufé-
lagsins- Lagði hann niður búskap og
gaf sig allan við málum þessum, en
brát't mun hann hafa fundið, að þetta
var honum ofætlun. Hniginn var hann
10) Mere Lys: 8de Aarg., nr. 4, bls. 124.