Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1921, Síða 109

ÞJÓÐRÆKNISSAMTÖK
107
birti “Áskorun” í báðum vikublöðun-
um (12. des.) og hét á alla íslendinga
bæði nær og fjær að bregða við bæði
fljótt og vel. “Vér leyfum oss hér með
að skora á alla Vestur-íslendinga, kon-
ur jafnt sem karla, unga sem gamla,
að leggja eitthvað af mörkum til þessa
fyrirtælkis. Jóni Sigurðssyni, öllum
öðrum framar, á þjóðin að þakka hið
vaxandi sjállfstæði isitt. Með óþreyt-
andi þreka og óbilandi staðfestu vann
hann að fram'för hennar. Einkis manns
minningu er þjóðinni jafn skylt að
halda á loifti.” Askorunin getur þess,
að safna þurfi til þessa fyrirtækis tíu
þúsund krónum, þvií minna verði eigi
ta'linn hæfidlgur skerfur Islendinga
vestan hafs, en með þv-í að nauðsyn
beri til að sámslkotin verði sem allra al-
mennust, “biður nefndin engan ein-
stakling um hærri upphæð en einn doll-
ar né lægri en tíu cents”. Þá er og
þess krafist, að öll samskot verði kom-
in í hendur féhirðis ifyrir 15- rnarz
næstk.
Sem eðlileg't var, ifóll miestur hluti
nefndarstarfsins á þá þrjá nefndar-
mennina, er em'bættin skipuðu, þótt
lang-mesta starfið -kæmi á féhirði ein-
an, er halda þurfti bók yfir nöfn allra
gefenda og svo færa til reiknings
hverja upphæð og kvitta fyrir með
birtingu í blöðunum. Svo ótt bárust
honum bréfin, að olft sat hann við all-
an daginn að innfæra gefendaskrárnar,
og gera aífrit alf þeim fyrir blöðin. En
það verk var unnið af ljúfum huga.
Þá voru og fundáhöfd 'tíð. Starf for-
seta var að kveðja til þeirra funda, er
halda þurfti og sitja þá, hversu sem á
■stóð, og er þess gerðist þörf, að rita um
málið og ihvetja menn til þess að sjá
svo sóma sinn, að víkjast eigi undan
skyldunni sjálfsögðustu, að minnast
mætasta mannsins, “er oss er ímynd
þess, sem ágætast er í sögu og eðli ís-
lands”. Og þótt heilsu séra Jóns væri
þá tekið að hnigna, lagði hann á sig
mörg ómök til þess að minna fanda
sína og meðborgara á þá skyfdu. Þar
sem hann var staddur á mannamótum,
hvatti hann iti! hins sama, og þá jafn-
ast með kröftugum orðum. Samver'k-
ið varð því -margt milli forsetans og
féhirðisins, mannanna tveggja, er höf-
uð-málsvarar voru andíegu skoðan-
anna tveggja, er skift höfðu íslending-
umi í tvo iflokka strax á fvrstu árum.
Og með samverkinu óx viðkynningin,
og með viðkynningunni Mýnaði hugur
þeirra hvors til annars, svo að til full—
komins vinskapar dró, sem hélzt með-
an þeir lifðu báðir, en þeir önduðust
báðir á isama ári, séra Jón Bjarnason í
júní, sem áður er sagt, en Skapti
Brynjólfsson um haustið (21. des.
1914)- Svo er sagt, að samskotin til
minnisvarðans og það sem þeim var
samfara, og rætt var og ritað um það
m.ál, hafi fremur en alt annað, er efnt
hetfir verið til meða'l Islendinga vestra
fyr eða síðar, dregið hugi þeirra sam-
an, eytt sundrung og flokkadrætti
og vakið hjá þeiim þjóðlegan metnað
og örvað hina þjóðernis'legu meðvit-
und þeirra. Um að heiðra minningu
Jóns Sigurðssonar gátu allir sameinast.
Hann var ímynd þess bezta, sem þjóð-
in hafði eignast, og þar voru aillir eitt.
. Lýsir þetta sér í ávarpi því, er séra
Jón Bjarnason samdi og nefndarmenn
sendu með samskotáfénu til Tryggva
Gunnarssonar, er formaður var minn-
isvarðanefndarinnar á Islandi, og;
hljóðar svo: