Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1931, Síða 105

HALLGERÐUR í NJÁLU
87
ingur sögunnar, þess vegna hafa
honum ekki verið gerðar neinar
háðungur vísvitandi. En vísvitandi
mun Grani son hans vera gerður
þar lítilmenni, sem hann þó hefir
ekki verið. Því ekki hefðu frændur
hans, synir Hámundar halta, veitt
honum. fulltingi til hefnda eftir
Höskuld systurson hans, — sem
þeim var óskylt mál — ef þeim
hefði ekkert fundist til um frænd-
semi við hann. En hann hefir verið
hvatamaður að brennu Njáls. Þess
vegna verður að gera hann að ves-
almenni í sögunni.
Hér vil eg gefa stutt yfirlit hvað
á,rtöl snertir á þessu tímabili, sem
hér er farið yfir. Hallgerður er
fædd 939. Vinaboð á Höskuldsstöð-
um 945. Gunnar fæddur 943. Hall-
gerður gift Glúm,i 955. Þorgerður
fædd 958. Hallgerður gift Gunnari
970. Högni fæddur 971. Gunnar
veginn 990. Högni fær Álfheiðar
991; fer hann þá að búa á Hlíðar-
enda. Þá mun Hallgerður hafa far-
ið þaðan til dóttur sinnar, en ekki
flúið fyrir neinum ærslum Rann-
veigar, sem aldrei munu hafa átt
sér stað.
Gegnum alt það aurkast, sem að
Hallgerði er beint í sögunni, verð-
ur svofeld lýsing gefin af henni:
að hún hefir verið ein hin tiguleg-
asta kona, há og grönn og fagur-
lega vaxin, kvenna fríðust, kurteis
og sköruleg. Hún var hárprúðari
en nokkur önnur kona, og svo var
hárið fagurt sem silki og svo mik-
ið að hún mátti hylja sig með. Hún
hefir verið djarfleg í framikomu,
harðlynd og hefnigjörn, er hún
mætti ofbeldi, en blíðlynd, er hið
hetra horfði við. Hún hefir verið
örlynd, hefir verið rausnarleg hús-
freyja, gestrisin og góð heim að
sækja, skemtileg í tali og vel viti
borin, skilhrein í svörum og prýði-
lega máli farin, en dálítið kímin,
þar sem hún hefir viljað beita því,
Hún hefir verið geðrík, en haft
næmar tilfinningar.
Þannig kemur Hallgerður fyrir
sjónir frá hinum víðari sjónarhring
sögunnar. Hefir hún því að öllum
jöfnum kostum, borið af flestum
eða öllum konum sinnar tíðar.
Enda var hún vel ættborin. Faðir
liennar var Höskuldur Dala-Kolls-
son. Var Kollur faðir hans af göf-
ugum hersaættum í Noregi. En
móðir Höskuldar var Þorgerður,
dóttir Þorsteins rauðs, er var kon-
ungur í Skotlandi, en kominn af
Ynglingum að langfeðgatali, og þar
út frá taliö til flestra hinna stærstu
konunga á Norðurlöndum og hinna
göfugustu hersa í Noregi. Þvl móð-
ir Þorsteins rauðs var Auður djúp-
úðga, er var sonardóttir Bjarnar
bunu, hins kynsæla hersis í Sogni.
En af írakonungum* var Þorgerður
móðir Höskuldar komin í móður-
ætt.
Móðir Hallgerðar, en kona Hösk-
uldar, var Jórunn dóttir Bjarnar,
er nam Bjarnarfjörð á Ströndum.
Ljúfa hét móði hennar. Björn var
talinn stórættaður og mikilhæfur
höfðingi.
Jórunni má óefað telja eina hina
merkustu konu, er fornsögur vor-
ar geta að nokkuru. Þann skörung-
skap sýndi hún, er henni tókst með
viturlegum og sannfærandi orðum,
að sætta þá bræður Höskuld og
Rút, er við bardaga lá þeirra á
milli út af móðurarfi þeirra, er